بررسی اثر کشت تابستانه بر افزایش پتانسیل تولید علوفه سالانه ارقام شبدر

به منظور بررسی اثر تاریخ های کاشت تابستانه بر عملکرد کمی و کیفی ارقام شبدر در منطقه کرج پژوهشی در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر به صورت اسپلیت پلات شامل عامل اصلی تاریخ کاشت در سه سطح (a1 = اول مرداد،a2 = 25 مرداد به عنوان کشت تابستانه و a3 =20 شهریور به عنوان کشت مرسوم) و عامل فرعی ارقام شبدر در چهار سطح (=b1 شبدر ایرانی یک چین، =b2 شبدر برسیم رقم تولیدی کرج، =b3 شبدر ایرانی چند چین و =b4 شبدر لاکی رقم البرز 1) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با 12 تیمار طی سال های 94 – 1393 و 95- 1394 به مدت دو سال اجرا شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد علوفه تر و علوفه خشک در برداشت پاییزه، اثر سال، تاریخ کاشت، ارقام و اثر متقابل سال × تاریخ کاشت، سال × ارقام، تاریخ کاشت × ارقام و سال × تاریخ کاشت × ارقام در سطح 05/0 درصد معنی دار بود. طبق مقایسه میانگین تاریخ های کاشت، تاریخ کاشت اول ( اول مرداد) با 82/32 تن علوفه تر و 45/4 تن در هکتار علوفه خشک نسبت با تاریخ کاشت دوم ( 20 مرداد) با عملکرد 08/20 تن علوفه تر و 41/2 تن در هکتار علوفه خشک برتر است. تاخیر در کاشت باعث کاهش 39 –37 درصد عملکرد علوفه شد. مقایسه میانگین ارقام شبدر نشان داد شبدر برسیم با 37/39 تن علوفه تر و 37/4 تن در هکتار علوفه خشک بیشترین و شبدر لاکی رقم البرز1 با 01/11 تن علوفه تر و 48/1 تن در هکتار علوفه خشک کمترین تولید را به خود اختصاص دادند. مقایسه میانگین اثر متقابل تاریخ کاشت × ارقام نشان داد شبدر برسیم با 78/46 تن علوفه تر و 11/5 نن در هکتار علوفه خشک در تاریخ کاشت اول مرداد بیشترین و شبدر لاکی رقم البرز1 با 55/5 تن علوفه تر و 873/0 تن در هکتار علوفه خشک در تاریخ کاشت تاخیری 20 مرداد کمترین عملکرد را دارا بودند. تاخیر در کاشت باعث کاهش عملکردی بین 64-55 درصدی در ارقام مختلف شبدر شد. بر اساس نتایج تجزیه مرکب علوفه بهاره، اثر تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل سال × تاریخ کاشت، سال × ارقام، تاریخ کاشت × ارقام و سال × تاریخ کاشت × ارقام در سطح 01/0 درصد معنی دار بود. طبق مقایسه میانگین تاریخ های کاشت، تاریخ کاشت دوم(20 مرداد) با 28/53 تن علوفه تر و 08/8 تن در هکتار علوفه خشک نسبت با تاریخ کاشت اول( اول مرداد) با عملکرد 32/41 تن علوفه تر و 04/7 تن در هکتار علوفه خشک برتر است. مقایسه میانگین ارقام شبدر نشان داد شبدر ایرانی چند چین با 82/71 تن علوفه تر و 57/10 تن در هکتار علوفه خشک بیشترین و شبدر ایرانی یک چین با 62/35 تن علوفه تر و40/4 تن در هکتار علوفه خشک کمترین تولید علوفه تر را به خود اختصاص دادند. مقایسه میانگین اثر متقابل تاریخ کاشت × ارقام نشان داد شبدر ایرانی چند چین با 98/77 تن علوفه تر و 97/10 تن در هکتار علوفه خشک در تاریخ کاشت20 مرداد بیشترین و شبدرایرانی یک چین با 73/19 تن علوفه تر و 19/3 تن در هکتار علوفه خشک در تاریخ کاشت تاخیری اول مرداد کمترین عملکرد را دارا بودند. تاخیر در کاشت باعث کاهش عملکردی بین 59-53 درصدی در ارقام مختلف شبدر شد. بر اساس عملکرد کل سالیانه ، تاریخ کاشت تابستانه اول مرداد با 14/74 تن علوفه تر و 49/11 تن در هکتار علوفه خشک و تاریخ کاشت 20 مرداد با 36/72 تن علوفه تر و 49/10 تن در هکتار علوفه خشک نسبت به شاهد به ترتیب با 70/39 ، 20/51 ، 30/36 و 38 درصد برتر بودند. همچنین از بین ارقام شبدر ، شبدر ایرانی چند چین با تولید کل 01/102 تن علوفه تر و 25/14 تن در هکتار علوفه خشک بیشترین تولید علوفه را داشت.کلمات کلیدی: تاریخ های کاشت تابستانه ، عملکرد علوفه ، ارقام شبدر