بررسی اثر چند قارچکش جدید (فرمولاسیون مایع) علیه بیماری سیاهک آشکار گندم

قارچکش های جدید تتراکونازول‭(Lospel ‬‮‭125‬ ‭SL)‬، تریتیکونازول ‭(Real ‬‮‭200‬‭fs)‬، تبوکونازول+پروتیوکونازول ‭(Lamardor ‬‮‭400‬ ‭fs)‬، پروکونازول+دیفنوکونازول‭(DividenedR Star ‬‮‭036‬ ‭fs) ‬از جمله سموم موثر در کنترل سیاهک آشکار گندم هستند. برای روشن شدن اثرات قارچکش های یاد شده در شرایط کشورمان طرحی ملی در استانهای خوزستان و کرمانشاه به مدت دو سال انجام شد. در اجرای این طرح ابتدا در سال اول بذر لازم(در خوزستان رقم چمران و در کرمانشاه رقم بولانی) برای انجام آزمایش به روش آلوده سازی مصنوعی سنبله ها در مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان و کرمانشاه تولید گردید، و همزمان اثرات مستقیم بازدارندگی قارچکشها در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. غلظتهای‭ppm ‬‮‭1000‬ ، ‭ppm ‬‮‭100‬، ‭ppm‬‮‭10‬، و 0 ‭ppm(‬شاهد) قارچکش های یاد شده در بازداری از تندش تلیوسپورهای سیاهک آشکار در یک آزمایش فاکتوریل دو فاکتوره شامل قارچکش ها(فاکتور‭A) ‬در 4 سطح و غلظت قارچکش ها(فاکتور‭B) ‬در 4 سطح در 3 تکرار بر اساس یک طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. سپس در یک آزمایش مزرعه ای بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار، شامل قارچکش های ‭lospel ‬‮‭125‬‭g/lit ‬به میزان( ‮‭15‬ ‭(w/w ‬گرم ماده موثره در ‮‭100‬کیلو گرم بذر، ‭Real ‬‮‭200‬ ‭fs(‬‮‭200‬‭g/lit)‬به میزان ‮‭40‬ گرم ماده ‭w/w))‬موثره در ‮‭100‬ کیلوگرم بذر(درخواست شرکت کشتگر،نامه ‮‭22/8222‬ شهریور ماه ‮‭1385‬ موسسه آفات و بیماریهای گیاهی)،‭Lamardor ‬‮‭400‬ ‭fs (‬پروتیوکونازول ‮‭250‬‭gr/lit +‬تبوکونازول ‮‭150‬‭gr/lit) ‬به میزان(‮‭20‬ ‭v/w) ‬میلی لیتر در ‮‭100‬ کیلوگرم بذر، و‭DividenedR Star ‬‮‭036‬ ‭fs (‬سیپروکونازول ‮‭3.6‬‭gr/lit + ‬دیفنوکونازول ‮‭30‬‭gr/lit) ‬به میزان(‮‭100‬ ‭(v/w ‬میلی لیتر در ‮‭100‬ کیلوگرم بذر تیمار شدند و قارچکش کاربوکسین فرمولاسیون پودر‭(w/w )‬به میزان 2 در هزار از ماده موثره بعنوان قارچکش شاهد و یک شاهد بدون سم نیز در نظر گرفته شد.نتایج آزمایش تندش تلیوسپورها در آزمایشگاه نشان داد که بین قارچکش های مورد استفاده (فاکتور‭A) ‬تفاوت معنی داری وجود ندارد ولی تفاوت معنی داری(در سطح احتمال %1) در میان غلظت های مورد استفاده(فاکتور ‭B) ‬مشاهده می شود. بین غلظت های ‮‭100‬ و ‮‭1000‬ ‭ppm ‬اختلاف معنی داری دیده نشد اما میانگین غلظت های 0 و ‭ppm‬‮‭10‬ در دو کلاس جداگانه قرار گرفتند، و در کل واکنش جوانه زنی تلیوسپورها به غلظت های مختلف قارچکش ها در سه کلاس ‭A ‬، ‭B ‬، و ‭C ‬دسته بندی گردید. نتایج حاصل از انجام آزمایش مزرعه ای در کرمانشاه بعلت عدم مشاهده سیاهک آشکار در شاهد و تیمارهای مختلف مورد استفاده قرار نگرفت اما نتیجه حاصل از تجزیه واریانس آزمایش مزرعه ای در خوزستان نشان داد که بین قارچکش های مورد استفاده و شاهد در سطح احتمال %1 اختلاف معنی دار وجود دارد. دسته بندی میانگین ها به روش آزمون دانکن نشان داد که تمامی قارچکش های مورد استفاده در آزمایش قادر به کنترل بیماری بوده و در مقایسه با شاهد(کلاس‭A) ‬در سطح احتمال%1 در کلاس ‭B ‬قرار گرفتند. بنابراین غلظت های مورد استفاده از این قارچکش ها که قبلا نیز توسط محقیقین مختلف برای کنترل سیاهک آشکار گندم مورد تایید و توصیه قرار گرفته بود برای استفاده در مزرعه به صورت ضدعفونی بذر برای توصیه به زارعین مناسب به نظر می رسد.