تولید ارقام گندم برای مقاومت به زنگ ساقه (نژاد ‭Ug99 )‬و خصوصیات زراعی و کیفی مناسب برای کشت در مناطق گرم ومرطوب شمال کشور

ظهور وانتشار نژاد ‭Ug‬‮‭99‬زنگ ساقه در آفریقای شرقی با بیماریزایی بالا در سال ‮‭1998‬ سبب نا کارآمدی ارقام رایج در سراسر جهان نسبت به این بیماری گردید. در این پروژه برای بدست آورن لاینها و ارقام مقاوم به زنگ سیاه نژاد ‭Ug‬‮‭99‬ ابتدا از ژرم پلاسم موجود در برنامه به نژادی اقلیم شمال، لاینهای مراحل پیشرفته و امید بخش برنامه به کنیا ارسال گردید. همچنین از سال ‮‭1389-90‬ برنامه های دورگ گیری و تولید نسل های F1 مورد نیاز این تحقیق با ایجاد تلاقی بین ژنوتیپ های گندم مقاوم ارزیابی شده به ‭Ug‬‮‭99‬در کنیا با ارقام گندم رایج در اقلیم شمال کشور و یا لاین های پرپتانسیل حساس به ‭Ug‬‮‭99‬ آغاز گردید. ژرم پلاسم تولید شده از این طریق در نسلهای در حال تفکیک اقلیم شمال مورد ارزیابی و انتخاب قرار گرفتند. لاین های خالص شده نسبت به نژاد ‭Ug‬‮‭99‬ در کنیا و همچنین در شرایط گلخانه با نژاد های جمع آوری شده از مناطق مغان و گرگان ارزیابی شدند. نتایج ارزیابی نژاد های جمع آوری شده از مناطق شمال کشور (گرگان و مغان) در گلخانه نشان داد هیچ کدام از نژاد ها بر روی ژن ‭Sr‬‮‭31‬ ویرولانس نداشته و نمونه های مشاهده شده نژاد محلی هستند. نتایج ارزیابی ژرم پلاسم اقلیم شمال در شرایط گلخانه نشان داد برخی از ارقام و لاین ها در مقابل هر چهار ایزوله مقاوم هستند. نتایج ارزیابی لاین های به خلوص رسیده در کنیا در سال های مختلف نشان داد که برخی از لاین های به خلوص رسیده دارای مقاومت قابل قبولی به نژاد ‭Ug‬‮‭99‬ در کنیا بودند. در خصوص لاینهای امید بخش در دست معرفی با توجه به در نظر گرفتن سایر خصوصیات مهم از جمله پتانسیل عملکرد، عکس العمل نسبت به سایر بیماری های مهم ، کیفیت نانوایی و سایر خصوصیات زراعی مهم دو لاین امید بخش واجد شرایط معرفی و نامگذاری بودند و مقاومت قابل قبولی به این نژاد در کنیا از خود نشان دادند. واژه های کلیدی: گندم نان ، اقلیم گرم و مرطوب شمال، زنگ ساقه، نژاد ‭Ug‬‮‭99‬