بررسی فاکتورهای زیستی و غیرزیستی پرورش فیل ماهی در قفس در دریای خزر

با توجه به شرایط اکولوژیک، آب و هوایی و هیدرولوژیک و بسته بودن دریای خزر و همچنین زیستگاههای گونه های با ارزش و در حال انقراض ماهیان خاویاری ، ضرورت دارد قبل از هرگونه توسعه در امر پرورش ماهی در دریا، مطالعات جامع و کاملی از نظر شرایط زیست محیطی صورت پذیرد. با توجه به بسته بودن دریای خزر و همچنین زیستگاههای گونه های با ارزش و در حال انقراض ماهیان خاویاری، ضرورت دارد قبل از هرگونه توسعه در امر پرورش ماهی در دریا، مطالعات جامع و کاملی صورت پذیرد. این طرح با حمایت مالی اداره کل شیلات استان گیلان با هدف بررسی شرایط زیستی و غیر زیستی در امر توسعه پرورش ماهیان خاویاری در قفس در دریای خزر در منطقه جفرود بندر انزلی(عمق ‮‭50‬ متری) به مدت یکسال توسط موسسه تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری انجام شد. بررسی فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و موجودات پلانکتونی و بنتیکی قفس طی دو مرحله قبل از استقرار و همچنین پس از استقرار آن بطور ماهانه انجام شد. بررسیها در 4 ایستگاه در داخل قفس و 1 ایستگاه در خارج قفس (‮‭20‬ متر در مسیر خلاف جهت جریان آب در غرب) انجام شد. شرایط غیر زیستی پرورش ماهی در قفس با اندازه گیری فاکتورهای فیزیکوشیمیایی شامل اندازه گیری درجه حرارت آب و هوا، اکسیژن محلول، ‭pH ‬و شوری آب و همچنین فاکتورهای نیتریت، نیترات، ارتوفسفات، قلیایت کل، هدایت الکتریکی، سولفات و ‭TSS ‬در سه عمق سطح، ‮‭10‬ متر و ‮‭30‬ متر آب به طور ماهانه انجام گردید. شرایط زیستی محدوده پرورش، با اندازه گیری فاکتورهای زیستی شامل، شناسایی و فراوانی فیتوپلانکتونها، زیوپلانکتونها و همچنین شانه داران در سه عمق سطح، ‮‭10‬ متر و ‮‭30‬ متر بررسی فون بنتیک رسوبات بستر در داخل و خارج از محل استقرار قفس بطور ماهانه انجام شد . همچنین میزان مواد آلی رسوبات ‭(TOM) ‬اندازه گیری و دانه بندی آنها انجام شد. در مدت استقرار قفس در دریا و پرورش فیل ماهی تفاوتهای معنی داری در خصوص فاکتورهای زیستی و غیر زیستی، بین داخل و خارج قفس مشاهده نشد. نتایج فاکتورهای زیستی و غیر زیستی، نشانگر عدم وجود مشکلات موجود در پرورش بود. هرچند میزان پریفیتونها(مخصوصا بالانوس و جلبکها) در تجمع روی تورآلات قفس باعث سنگین تر شدن آن شد که استفاده از تورهای ضد جلبک توصیه می گردد. نتایج چنین تحقیقاتی از نظر زیست محیطی اطلاعات مفیدی را برای پرورش دهندگان جهت مدیریت بهتر پرورش آنان بر اساس کیفیت آب و پیش بینی های هیدرولوژیکی فراهم خواهد نمود. با توجه به اینکه چنین فعالیت هایی اثرات خود را در طولانی مدت نشان میصدهند و بدلیل مشکلات ایجاد شده در خصوص سازه نصب شده در دریا امکان ادامه بررسیها فراهم نشد. استمرار چنین مطالعاتی به منظور دستیابی به یک روش استاندارد بر اساس اطلاعات زیست محیطی ضرورت دارد تا مدیران بتوانند جهت ارزیابی ظرفیت پرورش ماهی در قفس های دریایی به منظور صدور مجوز احداث قفس برای پرورش دهندگان ماهیان خاویاری اطلاعات لازم را کسب نمایند. کلمات کلیدی : پرورش در قفس- فیلماهی- فاکتورهای زیستی و غیر زیستی دریای خزر.