بررسی ارزش زراعی هیبریدهای مولتی ژرم مقاوم به بیماری ریزومانیا در چغندرقند

ازآنجایی که، استفاده از رقم مقاوم به ریزومانیا ساده ترین، بهترین و در عین حال کارآمدترین روش مدیریت این بیماری محسوب می شود و نیاز پاره ای از مزارع تحت مدیریت معیشتی چغندرقند به رقم مولتی ژرم مقاوم، در این مطالعه، هشت هیبرید جدید مولتی ژرم چغندرقند که از مقاومت به بیماری ریزومانیا برخوردار بودند به همراه دو رقم مقاوم داخلی (‮‭029‬ ‭SBSI ‬و ‮‭030‬ ‭SBSI)‬، یک رقم مقاوم خارجی (ارس) و یک رقم داخلی غیرمقاوم ‭(IC) ‬به عنوان شاهد حساس در قالب آزمون تعیین ارزش زراعی ارقام مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سه مزرعه آلوده واقع در ایستگاه های تحقیقاتی طرق (مشهد)، زرقان (شیراز) و میاندوآب و کرج به عنوان منطقه غیرآلوده طی سال های ‮‭1392‬ و ‮‭1393‬ انجام شد. نتایج نشان داد که هیبریدهای ‮‭12‬‭.SBSI ‬‮‭030‬، ‭SBSI‬‮‭015‬ ، ‭SHR‬‮‭01‬‭-P ‬و (‮‭4-88‬‭-I‬‮‭13‬ ‭* SB‬‮‭36‬) * ‮‭302‬‭-HSF ‬با تولید ‮‭9/82-10/15‬ تن شکرخام در هکتار، برترین تیمارهای آزمایشی بودند. از نقطه نظر خصوصیات کیفی محصول، دو رقم شاهد مقاوم خارجی (ارس) و ‭SBSI‬‮‭030‬ و در پاره ای مواقع، هیبرید ‮‭12‬‭.SBSI‬‮‭015‬ ‭+ SHR‬‮‭01‬‭-P ‬بیشترین عیار قند ناخالص (‮‭17/3-17/8‬ درصد)، عیار قند خالص (‮‭14/3-14/9‬ درصد)، کمترین میزان سدیم (‮‭2/0-2/3‬ میلی اکی والان در صد گرم خمیر ریشه)، بیشترین ضریب استحصال شکر (‮‭81/9-83/4‬ درصد) و کمترین قند ملاس (‮‭2/3-2/4‬ درصد) را در بین مواد ژنتیکی به خود اختصاص دادند. با درنظر گرفتن میانگین و اختلاف استاندارد رتبه های به دست آمده توسط ژنوتیپ های مختلف طی برآورد شاخص های مختلف پایداری، هیبریدهای ‮‭4-88‬‭-SBSI‬‮‭015‬ ‭+ SHR‬‮‭01‬‭-P.‬‮‭12‬، ‭(I‬‮‭13‬ ‭* SB‬‮‭36‬‭) * S‬‮‭88239-1‬، ‭(I‬‮‭13‬ ‭* SB‬‮‭36‬) * ‮‭302‬‭-HSF ‬و (‮‭88605‬‭-I‬‮‭13‬ ‭* SB‬‮‭36‬‭) * S‬1 حایز بیشترین پایداری بودند. محاسبه ضریب رگرسیون ‭(bi) ‬نیز نشان داد که رقم های شاهد مقاوم (ارس) و ‭SBSI‬‮‭029‬ همراه با تعداد دیگری از هیبریدها، در یک محدوده وسیع اکولوژیک و هیبریدهای ‭SBSI‬‮‭030‬ و (‮‭88239‬‭-I‬‮‭13‬ ‭* SB‬‮‭36‬‭) * S‬1 نسبت به محیطهایی با پتانسیل پایین تر عملکرد (آلوده به بیماری) قابل توصیه بودند. تعیین عملکرد قابل اعتماد ژنوتیپ ها نیز نشان داد هیبریدهای ‮‭4-88‬‭-SBSI‬‮‭030‬، ‭SBSI‬‮‭015‬ ‭+ SHR‬‮‭01‬‭-P.‬‮‭12‬، ‭(I‬‮‭13‬ ‭* SB‬‮‭36‬) * ‮‭302‬‭-HSF ‬و (‮‭88239‬‭-I‬‮‭13‬ ‭* SB‬‮‭36‬‭) * S‬1 در هر دو شرایط مدرن و معیشتی عملکرد شکرخام قابل اعتمادتری را تولید کردند. 2. واژه های کلیدی ارزش زراعی ‭(VCU)‬، پایداری، چغندرقند، ریزومانیا، سازگاری، عملکرد قابل اعتماد، مولتی ژرم.