بررسی امکان جداسازی قارچهای بیمارگر حشرات از شفیره و لاروهای پروانه سفید اشجار ‭(Drury) Hyphantria cunea‬، ارزیابی و مقایسه بیمارگری آنها با ‭5 ‬جدایه ‭Beauveria bassiana ‬در شرایط آزمایشگاه

کرم تارتن پاییزه یا پروانه ی برگ خوار سفید اشجار یکی از آفات مهم درختان جنگلی می باشد. خسارت ناشی از لاروهای این آفت که گاه منجر به بی برگی کامل درختان می شود، ضرورت اقدامی جدی را در زمینه ی کنترل آن ایجاب می کند. این تحقیق با هدف بررسی امکان جداسازی عوامل بیمارگر قارچی از لارو و شفیره آفت و استفاده از آن ها برای کنترل بیولوژیک آن انجام گردید. قارچ ‭Isaria farinosae ‬از کشت شفیره زمستان گذران آفت جدا و خالص گردید. بیمارگری 4 جدایه از قارچ‭Beauveria bassiana ‬و قارچ ‭Isaria farinosae ‬جدا شده از شفیره حشره، روی لاروهای سن 4 پروانه ی سفید اشجار بررسی شد. آزمایش زیست سنجی با 5 تیمار قارچی (فاکتور اول) و 5 غلظت (فاکتور دوم) به همراه شاهد (آب مقطر) با 4 تکرار و در هر تکرار ‮‭10‬ عدد لارو سن 4 در طرح پایه ی کاملا تصادفی انجام شد. لاروها به روش ‭Topical ‬با قارچ آلوده شدند. لاروهای شاهد با آب مقطر حاوی ‮‭0/03‬ درصد ‮‭80‬‭Tween-‬، تیمارشدند. نتایج نشان داد که جدایه ی فشند (در میانگین غلظت های بکار رفته) با ایجاد تلفات ‮‭39‬ درصد بیشترین و جدایه ی ‭Isaria farinosae ‬در رده ی بعدی قرار داشت. در میان غلظت های به کاربرده شده، غلظت ‮‭108‬ بیشترین تلفات را به میزان ‮‭58‬ درصد ایجادکرد. علاوه بر این جدایه ی فشند در غلظت ‮‭108‬ بالاترین تلفات لاروی را به میزان ‮‭72/5‬ درصد و جدایه ی ‮‭566‬ در همان غلظت کمترین مرگ و میر را به میزان ‮‭42/5‬ درصد به همراه داشت‭. LD‬‮‭50‬ محاسبه شده برای دو جدایه ی فوق به ترتیب (‮‭104‬ا‮‭103-6/9‬ا‮‭6/6‬)‮‭103‬ا‮‭0/2‬ و (‮‭109‬ا‮‭106-2/1‬ا‮‭2/8‬)‮‭107‬ا‮‭3/1‬ کنیدی در میلی لیتر بود. حساسیت لاروهای سنین دوم، سوم و پنجم به بیمارگرترین جدایه نیز در یک آزمایش جداگانه بررسی شد. حساسیت لاروهای سنین مختلف به جدایه ی فشند متفاوت بود. لاروهای سنین دوم و سوم به ترتیب ‮‭57‬ و ‮‭51‬ درصد تلفات را نشان دادند در حالی که لاروهای سن پنجم ‮‭29‬ درصد تلفات نشان دادند. ضمنا غلظت ‮‭108‬ بالاترین تلفات را به میزان ‮‭85‬ درصد ایجاد کرد. کلمات کلیدی: پروانه ی برگ خوار سفید اشجار، زیست سنجی، ‭Beauveria bassiana‬، ‭Isaria farinosae ‬و کنترل بیولوژیک