بررسی ارزش رجحانی گونه های مرتعی و رفتار چرایی دام در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (اردبیل- سبلان)

بهره برداری بهینه از مرتع مستلزم شناخت ویژگی های عناصر مرتع از جمله گونه های گیاهی، دام(چهارپایان) و عوامل تاثیر گذار محیطی می باشد، این طرح با هدف مطالعه رفتار چرایی دام و ارزش رجحانی گونه های قابل چرا در مرتع سبلان از تاریخ ‮‭1386‬ تا ‮‭1388‬ انجام گردید. برای مطالعه رفتار چرایی دام از دستگاه موقعیت یاب جغرافیایی‭(GPS) ‬استفاده گردید و تعیین ارزش رجحانی گونه های قابل چرا در مرتع به دو طریق زمان سنجی چرا و تعیین درصد بهره برداری شده گونه ها انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه آماری داده های رفتار چرایی دام در مرتع، بین میانگین سرعت دام، طول مسافت طی شده و مدت زمان استراحت دام در طی سال های مورد بررسی اختلاف معنی داری مشاهده نشد، ولی مدت زمان صرف شده جهت چرا در سالهای مورد مطالعه در سطح 1 درصد معنی دار بوده است. نتایج تجزیه آماری تعیین ارزش رجحانی با روش زمان سنجی نشان داد، بیشترین مدت زمان چرا از گونه های ‭Festuca sulcata ‬و ‭Alopecorus textilis ‬و کمترین میانگین مدت زمان چرا مربوط به گونه ‭Taraxacum officinalis ‬می باشد. در مراتع سبلان مدت زمان چرا در بیشتر گونه ها بجز گونه‭Festuca sulcata ‬با توسعه فصل رویش کاهش یافته است. مقایسه میانگین بر اساس شاخص رجحان بر روی گونه های مورد بررسی اگرچه از لحاظ آماری معنی دار نیست، اما بیشترین میانگین مربوط به گونه ‭Alopecorus textilis ‬و ‭Festuca sulcata ‬و کمترین میانگین مربوط به گونه ‭Bromus tomentelus ‬می باشد و کلیه گونه های این مراتع در کلاس ‭II ‬گروه بندی شد و تغییرات میزان شاخص در طی فصل چرا نیز چندان محسوس نیست. کلید واژه: رفتارچرایی دام، ارزش رجحانی، زمان سنجی چرا، سایت سبلان، اردبیل