بررسی بازده اقتصادی(هزینه/سود) روش های کنترل بیولوژیک آفات مهم نخل خرما

هدف از انجام این پژوهش سنجش اقتصادی استفاده از ره یافت کنترل بیولوژیک در برنامه کنترل آفات مهم خرما بود. مدل مورد استفاده در این تحقیق مدل ‭Pemberton ‬بود. براساس یافته های مدل و با در نظر گرفتن سود خالص سرمایه گذاری و مجموع هزینهصهای انجام شده در طی یک دوره ‮‭18‬ ساله، نرخ سود سرمایه گذاری برای کنترل بیولوژیک سه آفت کنه تارتن، کرم میوه خوار و سوسک شاخدار خرما به ترتیب معادل 9/،‮‭29/4 61‬ و ‮‭16/8‬ درصد بود. از میان کارشناسان شرکت کننده در این پژوهش به ترتیب ‮‭78‬ ، ‮‭76‬ و ‮‭90‬ درصد افراد بسیار موافق و یا موافق با امکان تلفیق روش های شیمیایی، زراعی و مقاومت ارقام با کنترل بیولوژیک سه آفت کنه تارتن، کرم میوه خوار و سوسک شاخدار خرما بودند. نتایج تجزیه عوامل اصلی نشان داد که از 7 متغیر تشکیل دهنده الزامات اجرایی کنترل بیولوژیک آفات مهم خرما عوامل آموزشی و اقتصادی به ترتیب در اولویت های اول و دوم در مدیریت تلفیقی کنترل بیولوژیک محور آفات مهم قرار دارند. با توجه به نتایج حاصل از تحقیق حمایت از برنامه های کنترل بیولوژیک آفات مهم خرما و اجرای موفقیت آمیز آن مستلزم آشنایی مدیران، برنامه ریزان، سرمایه گذاران و بهره برداران با سود اقتصادی بالای سرمایه گذاری در این حوزه است. از دیدگاه کارشناسان عامل اقتصادی یک عامل مهم محسوب می شود که با توجه به این امر می بایست منابع مالی حاصل از حذف یارانه آفت کش ها به حمایت کنترل بیولوژیک آفات مهم خرما اختصاص داده شود. دولت می تواند با ضمانت قیمت ها، ریسک تولید را برای تولیدکنندگان عوامل کنترل بیولوژیک آفات خرما به حداقل برساند. واژه های کلیدی: نخل خرما، آفات، کنترل بیولوژیک، بازده اقتصادی