تلفیق بازنگری، تکمیل و انتشار اطلس سیمای حوزه های آبخیز کشور

تهیه و تکمیل اطلاعات مکانی در مورد ویژگی های طبیعی حوزه های آبخیز ایران از جمله ضروریات تحقیقاتی و اجرایی در سطح کشور است. در حال حاضر اطلاعات پراکنده ای در سطح کشور وجود دارد که نیاز به بازبینی و به روز رسانی جهت بالا بردن دقت اطلاعات دارند. در این طرح تحقیقاتی نقشه سیمای حوزه های آبخیز مشتمل بر نقشه های پایه، کاربری، زمین شناسی، منابع اراضی، فرسایندگی باران، سیل خیزی و خسارات سیل، رسوبدهی معلق ایستگاه ها و فرسایش و رسوب حوزه ها بازنگری و تکمیل شد. در ابتدا هریک از نقشه های تولید شده فوق در قالب حوزه های رتبه 2 تماب به منظور شناسایی و رفع ایرادات مورد بررسی قرار گرفت. سپس خروجی های مهم مانند حساسیت واحدهای سنگی، شدت سیل خیزی، خطرات سیل، شدت رسوب دهی، شدت فرسایش و کاربری در حوزه های رتبه 4 استخراج گردید. همچنین خلاصه ای از وضعیت حوزه از دیدگاه فرسایش، سیل، کاربری، اقلیم و رسوبدهی برای هریک از حوزه های رتبه 2 از گزارشات استخراج گردید. نقشه اولویت نهایی عملیات آبخیزداری بعنوان یک لایه اطلاعاتی به همراه رودخانه های اصلی، شهرهای مهم و ... روی هم گذاشته شد. جدول استخراج شده برای هریک از حوزه های رتبه 4 در محیط ‭ArcGIS ‬وارد و به پلی گون مربوطه متصل شد. در نهایت یک ‭Layout ‬یا خروجی مناسب در قطع مناسب برای حوزه های رتبه 2 بدست آمد. بررسی حساسیت واحدهای سنگی حوضه گرگانرود نشان داد که فراوانی طبقاتی با حساسیت متوسط به بالا ‭(VI) ‬به فرسایش، بیشصترین فراوانی را در این حوضه به خود اختصاص دادهصاند. نتایج فرسایندگی باران نیز نشانصدهندهصی فرسایندگی زیاد در مناطق مرکزی حوضه نسبت به نواحی پست و مرتفع بوده و با دور شدن از مرکز به خصوص به سمت جنوب شرق، مقدار آن کاهش می یابد. حوضه گرگانرود دارای رسوبدهی ویژه بالا و ازنظرگل آلودگی متفاوت بوده، بطوری که ایستگاه های قزاقلی و زرینگل به ترتیب با ‮‭11905‬ و ‮‭612‬ میلی گرم در لیتر، بیشترین و کمترین غلظت رسوب را به خود اختصاص دادند. نتایج سیلصخیزی منطقه نیز نشان داد که حوزه های چلی چای و دوق دارای خطر سیل شدید بوده و حوزه های پایاب گرگانرود و قره سو از این نظر، خطر سیل نسبتا خفیف را بخود اختصاص داده اند. میانگین فرسایش در منطقه نسبتا زیاد بوده به طوری که در مناطق دشتی و شمال حوزه، اغلب کلاس فرسایش زیاد و در نواحی مرتفع، فرسایش کمتری رخ داده است. واژه های کلیدی:اطلس سیل، فرسایش خاک، رسوبدهی،سیمای حوزه های آبخیز، کاربری اراضی