بررسی نیاز به تلقیح اکوتیپ های مختلف یونجه با باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی در شرایط شوری خاک در دشت تبریز

یونجه با ارزش ترین گیاه از خانواده لگوم ها بوده و مصرف آن از سایر علوفهصهای سبز کاشته شده متداول تر است. گیاه یونجه نیتروژن اتمسفری را از طریق یک ریزوبیوم اختصاصی به نام ملیلوتی تثبیت می کند. سویه های مختلف باکتری در شرایط مختلف محیطی و آب و هوایی توانایی متفاوتی در برقراری همزیستی و تثبیت نیتروژن دارند، بخصوص اگر در منطقه شرایط خاصی مثل شوری و یا تنش های خشکی حاکم باشد، از طرفی بررسی تاثیر این باکتریها بر اکوتیپ های رایج کاشت شده در منطقه جهت توصیه سویه مناسب آن از ضروریات می باشد. در این آزمایش سه اکوتیپ یونجه شامل قره یونجه، همدانی و ملک کندی هر کدام توسط 3 نوع باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی که در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای مقاومت مناسبی به شوری داشتند تلقیح شدند و واکنش هر کدام از اکوتیپ ها و تلقیح پذیری آن ها و اثرات آن بر صفات مختلف زراعی نظیر ارتفاع بوته، تعداد ساقه در متر مربع، عملکرد تر و خشک علوفه در اکوتیپ ها مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به مدت سه سال و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و بصورت اسپلیت پلات با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی طی سالهای ‮‭1390‬ تا ‮‭1393‬ به اجرا در آمد. بر اساس نتایج حاصل از اجرای طرح ملاحظه گردید که اثر سال در میزان علوفه تولیدی معنی دار شده است و در سالهای ابتدایی میزان عملکرد و تولید علوفه بیشتر از سال سوم می باشد. در هر دو سال در چین های اول و دوم میزان علوفه تولیدی بیشتر از چین سوم به دست آمده است. نتایج نشان می دهد اکوتیپ همدانی (غیر بومی منطقه) واکنش بیشتری نسبت به تلقیح با باکتری نشان می دهند و اینطور می توان نتیجه گرفت درصورتیکه اکوتیپ های جدیدی در منطقه می خواهد مورد کاشت قرار بگیرد حتما نسبت به انتخاب سویه مناسب باکتری برای آن اقدام شود. در شرایط که تلقیح با باکتری صورت نگرفته اکوتیپ ملک-کندی و قره یونجه عملکرد بیشتری نسبت به اکوتیپ همدانی داشته اند ولی وقتی با باکتری تلقیح شده اند عملکرد علوفه تر و خشک همدانی بیشتر از دو اکوتیپ دیگر بوده است. کلمات کلیدی: اکوتیپ های یونجه، سینوریزوبیوم ملیلوتی، تلقیح، شوری، چین برداشت