بررسی تاثیر کشت توام شبدر ایرانی یک چین و چند چین برافزایش بهره وری از منابع و تولید علوفه

به منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط ارقام تک چین و چند چین شبدر ایرانی بر عملکرد کمی و کیفی علوفه آزمایشی به صورت فاکتوریل دو فاکتوره شامل ترکیب مخلوط بذر در پنج سطح (‮‭100‬-،‮‭0 0‬-،‮‭50 100‬-،‮‭40-60 50‬ و ‮‭60-40‬) و تراکم بذر در سه سطح ،‮‭15 10‬ و ‮‭20‬ کیلو گرم در هکتار در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی ‭(RCBD) ‬با سه تکرار به مدت دو سال(‮‭1392 93‬ )، در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. نتایج در سال اول نشان داد که اثر میزان بذر مصرفی، نسبت اختلاط بذور و اثر متقابل نسبت اختلاط بذور و مقادیر بذر بر عملکرد کمی علوفه خشک، پروتیین، فسفر، کلسیم ، قندهای محلول ، نسبت برابری زمین،شاخص بهره وری سیستم و نسبت برابری سطح و زمان از نظر آماری تفاوت معنی دار دارد. بیشترین عملکرد علوفه خشک در چین اول به میزان ‮‭7/95‬ تن در هکتار از کشت خالص شبدر ایرانی یک چین و در مجموع سه چین با ‮‭13/8‬ تن در هکتار از نسبت کشت %‮‭40‬ شبدر ایرانی یک چین و %‮‭60‬ شبدر ایرانی چند چین حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین درصد پروتیین، قابلیت هضم و قندهای محلول از کشت خالص شبدر ایرانی چند چین و بیشترین ارتفاع بوته و نسبت برگ به ساقه از تیمار %‮‭60‬ شبدر ایرانی یک چین و %‮‭40‬ شبدر ایرانی چند چین به دست آمد. بیشترین نسبت برابری زمین با ‮‭1/03‬ مربوط به نسبت %‮‭50‬ شبدر ایرانی یک چین و %‮‭50‬ شبدر ایرانی چند چین است ، در حالی که این نسبت برای درصد پروتیین ‮‭2/02‬ ، قابلیت هضم 2 و قندهای محلول ‮‭3/4‬ از تیمار %‮‭40‬ شبدر ایرانی یک چین و %‮‭60‬ شبدر ایرانی چند چین حاصل شد. از بین تیمارهای مخلوط، نسبت های ‮‭40‬ و ‮‭50‬ % شبدر ایرانی یک چین و ‮‭50‬ و %‮‭60‬ شبدر ایرانی چند چین از نظر ضریب نسبی تراکم (‮‭1/7‬)، شاخص بهره وری سیستم (‮‭61/8‬ و ‮‭23/8‬) و نسبت برابری سطح و زمان (‮‭1/2‬ و ‮‭0/95‬ ) برتر هستند. نتایج سال دوم برای علوفه تر نشان داد که بین تیمارهای مختلف تراکم اختلاف معنیصداری از نظر آماری وجود ندارد. اما بین تیمارهای نسبت کاشت از نظر عملکرد علوفه تر چندچین و عملکرد تر کل در سطح یک درصد (‮‭0/01‬ ) اختلاف معنیصداری وجود دارد. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که حداکثر تولید علوفه تر در کشت مخلوط %‮‭60‬ چندچین+%‮‭40‬ تکصچین با میانگین ‮‭7/84‬ تن در هکتار بدست آمد که با کشت خالص چندچین تفاوت معنیصداری نداشت ولی با سایر تیمارها تفاوت معنیصداری نشان داد(‮‭0/01‬ ). به طوریصکه با تیمار‮‭50‬ درصد چندچین+‮‭50‬ درصد تکچین ‮‭11‬ درصد و با تیمار خالص تکصصچین ‮‭32/5‬ درصد تفاوت معنیصدار داشت. در مورد عملکرد علوفه خشک نیز در این پژوهش، تاثیر تیمارهای مختلف تراکمص بر عملکرد در سطح 5 درصد معنیصدار بود (‮‭0/05‬ ) به طوری که تراکم بذر ‮‭15‬کیلوگرم با عملکرد ‮‭8/43‬ تن در هکتار بیشترین میزان عملکرد را داشته است. از طرفی مخلوط %‮‭60‬چندچین+%‮‭40‬تکصچین با میانگین ‮‭9/72‬ تن در هکتار بیشترین میزان را داشت و با تیمار خالص چندچین اختلاف معنیصدار نداشته اما با سایر تیمارها اختلاف معنیصداری نشان داد. مقایسه میانگینص دادهصهای پروتیین خام نشان داد که نسبت کاشت %‮‭100‬ چندچین با میانگین ‮‭29/49‬ درصد دارای بیشترین میزان پروتیین بوده که با تیمارهای %‮‭40‬چندچین+%‮‭60‬تکصچین و %‮‭100‬تکصچین تفاوت معنیصدار دارد(‮‭0/01‬ ). نسبت کاشت %‮‭100‬ تکصچین نیز با میانگین ‮‭25/47‬ درصد دارای کمترین مقدار پروتیین میصباشد. مقایسه میانگین دادهصهای قابلیت هضم نیز نشان داد که نسبت کاشت خالص چندچین دارای بیشترین میزان قابلیت هضم بوده با سایر تیمارها تفاوت معنیصدار دارد. بیشترین میزان فیبر خام و فیبر غیرقابل حل در شویندهصهای اسیدی از تراکم ‮‭10‬ کیلوگرم بذر در هکتار بدست آمد. نسبت کاشت خالص تکصچین نیز بیشترین میزان فیبر خام و فیبر غیرقابل حل در شویندهصهای اسیدی را داشت. مقایسه میانگین دادهصها نشان داد که با اینکه شبدر خالص چندچین بیشترین میزان کربوهیدراتصهای محلول در آب را داشت ولی اختلافی بین تیمارهای تراکم و نسبت کاشت از این نظر وجود ندارد. مقایسه میانگین دادهصها نشان داد که نسبت کاشت %‮‭100‬ چندچین با میانگین ‮‭7/30‬ دارای بیشترین میزان خاکستر بوده با سایر تیمارها تفاوت معنیصدار دارد نتایج تجزیه واریانس دادهصها نشان داد که بین هیچ کدام از تیمارهای مورد بررسی تفاوت معنیصداری از نظر میزان فسفر جذب شده وجود ندارد. مقایسه میانگینص دادهصها نشان داد که نسبت کاشت %‮‭100‬ تکصچین با میانگین ‮‭2/95‬ دارای بیشترین میزان پتاسیم بوده بجز با تیمار %‮‭40‬چندچین+%‮‭60‬تکصچین با سایر تیمارها تفاوت معنیصدار دارد. مقایسه میانگین دادهصها نشان داد که نسبت کاشت %‮‭100‬ چندچین با میانگین ‮‭7/30‬ دارای کمترین میزان کلسیم بوده با سایر تیمارها تفاوت معنیصدار دارد مقایسه میانگین تیمارهای نسبت کاشت نشان داد که تیمار خالص تکصچین بیشترین ارتفاع را داشت و با سایر تیمارها تفاوت معنیصدار دارد(‮‭0/01‬ ). مقایسه میانگین تیمارهای تراکم نشان داد که تراکم ‮‭15‬ و ‮‭20‬ کیلوگرم بیشترین میزان برگ را داشته، با تیمار ‮‭10‬ کیلوگرم بذر تفاوت معنیصدار دارند(‮‭0/01‬ ). این نتایج نشان میصدهد که با افزایش تراکم تعداد بیشتری برگ مشاهده میصشود. با توجه به نتایج ارتفاع بوته و بررسی منابع بدلیل اینکه شبدر تکصچین ارتفاع بیشتری نسبت به شبدر چندچین در چین اول داشته تعداد برگ بیشتری نیز دارد. برهمصکنش سطوح تراکم در هر سطح نسبت کاشت نشان میصدهد با افزایش نسبت شبدر تکصچین در مخلوط در تراکمصهای بالاتر تعداد برگ بیشتری بدست میص آید. نسبت برابری زمین در اکثر تیمارهای مخلوط بالاتر از یک بود که این موضوع نشانصدهندهصی برتری کشت مخلوط ارقام نسبت به کشت خالص آنها میصباشد. تیمار %‮‭60‬ چندچین+ %‮‭40‬ تکصچین و تراکم ‮‭15‬ کیلوگرم بذر در هکتار دارای بیشترین میزان ‭LER (‬‮‭1/18‬‭LER=) ‬در بین الگوهای مختلف کاشت بود. نتایج تجزیه