بررسی وجود ژن های مقاومت در گیاه بالغ و ژن های مقاومت گیاهچه ای به زنگ های زرد، قهوه ای و سیاه با استفاده ازنشانگرهای مولکولی در لاین های امید بخش گندم

بیماریهای زنگ گندم (زنگ زرد، قهوه ای و سیاه) از گذشته های دور باعث خسارتهای سنگینی به محصول گندم در کشور های مختلف دنیا و کشور ما شده اند. موثرترین راه مقابله با بیماریهای گندم استفاده از ارقام مقاوم به بیماری است. اکثر ژنهای مقاومت شناخته شده نسبت به نژادهای مختلف زنگها دارای مقاومت خاص نسبت به یک یا چند نژاد هستند. بهر حال، روش مطمین تر برای جلوگیری از اپیدمیهای ناخواسته زنگها استفاده از ژنهایی با مقاومت غیر اختصاصی یا ژنهایی با اثرات کوچک است. در حال حاضر نشانگرهای مولکولی پیوسته با بسیاری از این ژنها شناخته شده و بطور گسترده ای در برنامه های به نژادی مولکولی در سطح دنیا اسفاده می شوند. در این تحقیق لاینهای امیدبخش و لاینهای در حال معرفی گندم در اقلیمهای چهار گانه کشور از نظر وجود و یا عدم وجود ژنهای با اثرات کوچک شامل ژنهای ‭Lr‬‮‭34‬‭/Yr‬‮‭18‬‭/Pm‬‮‭38‬ ، ‭Lr‬‮‭46‬‭/Yr‬‮‭29‬‭/Pm‬‮‭39‬ و ‭Lr‬‮‭67‬‭/Yr‬‮‭46‬، ‭Sr‬2 و ژن هایی با اثرات بزرگ از قبیل ‭Sr‬،‮‭24‬ ‭Sr‬،‮‭26‬ ‭Sr‬،‮‭31‬ ‭Sr‬،‮‭36‬ ‭Sr‬،‮‭38‬ ‭Sr‬،‮‭39‬ ‭Lr‬،‮‭21‬ ‭Lr‬،‮‭25‬ ‭Lr‬،‮‭29‬ ‭Lr‬‮‭35‬ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که ژرم پلاسم گندم ایران از نظر داشتن ژن های مقاومت به زنگ ها ضعیف بوده واکثریت ژنوتیپ های مورد بررسی واجد ژنهای موثر مقاومت به زنگ های زرد، قهوه ای و سیاه نیستند. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند در برآورد مقاومت ژنتیکی لاینهای در حال معرفی نسبت به بیماریهای زنگ کمک شایانی به برنامه به نژادی گندم نموده و در انتخاب لاینهای در دست معرفی مفید واقع شود. واژه های کلیدی : به نژادی مولکولی، ژنهایی با مقاومت غیر اختصاصی، مقاومت خاص نسبت به یک یا چند نژاد، هرمی نمودن ژنهای مقاومت