بررسی اثر روش برداشت بر کمیت وکیفیت کرک بزهای رایینی

هدف از این بررسی تعیین نوع برداشت (شانه زنی با شانه دندانه بلند و کوتاه در برابر چیدن)، زمان مناسب برداشت، سن و جنس دام در دو روش نگه داری بزها (عشایری و ایستگاه) بر خصوصیات کمی و کیفی الیاف پوششی بزهای رایینی بود. عمل شانه زدن بیده ها بر روی ‮‭84‬ بز رایینی در فواصل ‮‭15‬ روزه از نیمه اول بهمن الی نیمه اول اردیبهشت در ایستگاه و تا نیمه دوم فروردین در گله عشایری اجرا شد و ‮‭84‬ راس دیگر(گروه شاهد)، در پایان آزمایش با دوکارد چیده شدند. مقدار بیده تولیدی در نرها ‮‭631‬ گرم بیش از ماده ها ‮‭400‬ گرم (‮‭0/05‬‭P<) ‬به دست آمد. میزان الیاف شانه شده در ماده ها بیش از نرها (‮‭74/8‬ در مقابل ‮‭26/1‬ گرم) بود (‮‭0/05‬‭P<). ‬بین مقدار بیده گروههای چیده شده و شانه شده اختلاف معنی دار وجود داشت (‮‭0/05‬‭P< ). ‬درصد کرک بیشتری در بیده ماده های شانه شده در مقایسه با چیده شده مشخص شد و مقادیر آن بترتیب ‮‭77/7‬ و ‮‭52/6‬ درصد (‮‭0/05‬‭P< ) ‬بود. نتایج نشان داد، شانهصهای دندانه بلند در مقایسه با شانهصهای دندانه کوتاه از قدرت بالاتری در استحصال کرک (‮‭74/7‬ در مقابل ‮‭47/4‬ گرم) برخوردار هستند. بطور کلی میانگین بیده نهایی ماده های ،‮‭2 1‬ و 3 ساله استحصالی از شانه بلند در ایستگاه بافت و عشایری به ترتیب ‮‭345 314‬، و‮‭238‬ گرم و ،‮‭446 580‬ و ‮‭289‬ گرم بود (‮‭0/05‬‭P<). ‬با افزایش سن ماده ها، درصد کرک در الیاف شانه شده افزایش داشت (‮‭0/05‬‭P<). ‬قطر کرک تحت تاثیر شانه زنی و مراحل مختلف آن قرار نگرفت ولی متاثر از سن دام بود (‮‭0/05‬‭P<) ‬و با افزایش سن کرک ضخیم تر شده بود. قطر کرک، بزهای سه ساله (‮‭20/3‬ تا ‮‭22/5‬ میکرون) بیش از بزهای یک و دو ساله به ترتیب (‮‭17/5‬ تا ‮‭18/5‬ و ‮‭19/8‬ تا ‮‭20/5‬ میکرون) تعیین شد(‮‭0/05‬‭P<). ‬بهترین زمان شانه زدن بزهای ماده یک ساله (اواخر فروردین و نیمه اول اردیبهشت) بزهای ماده دو و سه ساله (نیمه دوم اسفند تا اواخر فروردین) و نرهای یک تا سه ساله (خرداد و تیر) معلوم شد. مشخص شد که تاخیر در شانه زنی یا چیدن کرک منجر به اتلاف مقادیر زیادی از کرک در بز می شود. کلید واژه ها: چیدن، زمان برداشت، شانه زدن، شانهص فلزی، طول کرک، عشایری، قطر کرک،