بررسی نقش خشک کننده های شیمیایی بر کاهش تلفات کمی و کیفی بذر شبدر لاکی

به منظور بررسی اثرات خشک کننده های شیمیایی (پاراکوات ) بر خشک شدن بوته ها و در نهایت کاهش ریزش بذر و بهبود کمیت و کیفیت بذر شبدر لاکی رقم البرز1 در شرایط مزرعه، پژوهشی در موسسه تحقیقیات اصلاح و تهیه نهال و بذر به مدت سه سال (‮‭1391-93‬ ) در قالب اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با ‮‭12‬ تیمار که عامل اصلی میزان غلظت مصرفی مواد خشک کننده شیمیایی (پاراکوات) که شامل 4 سطح ‭(a‬1=عدم مصرف پاراکوات، ‮‭50‬‭=a‬2 درصد کمتر از دز مصرفی(2سی سی)، a3= دز توصیه شده(4سی سی)، و ‮‭50‬ ‭= a‬4 درصد بیشتر از دز مصرفی(6سی سی) و عامل فرعی، زمان فنولوژی گیاه به هنگام مصرف پاراکوات که شامل 3 سطح ‭(b‬1= سبز بودن گل آذین یا همان رسیدگی فیزیولوژیک بذر، b2 = قهوه ای شدن ‮‭50‬ درصد گل آذین، b3= قهوه ای شدن کامل گل آذین)است، اجرا شد.نتایج سالیانه نشان داد که میزان و زمان مصرف پاراکوات و اثر متقابل بین آن ها برای صفاتی مثل عملکردبذر و اجزای عملکرد ، شاخص برداشت، صفات کیقی بذر و ارتفاع از نظر آماری معنی دار شد.نتایج تجزیه مرکب دو ساله نشان داد که اثر سال بر عملکرد بذر، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعداد گلچه در گل آذین و تعداد ساقه در واحد سطح از نظر آماری معنی دار است. اثر میزان و زمان مصرف پاراکوات و اثر متقابل میزان مصرف* زمان مصزف پاراکوات بر عملکرد و اجزای عملکرد بذز معنی دار نشد و فقط بر تعداد گلچه در گل آذین و نسبت طول به عرض گل آذین. در سطح احتمال یک و پنج درصد معنی دار بود. مقایسه میانگین میزان و زمان مصرف پاراکوات نشان داد مصرف %‮‭50‬ بیشتر از دز توصیه شده (6 سی سی ) با ‮‭822/22‬ کیلو گرم و زمان قهوه ای شدن %‮‭50‬ گل آذین با ‮‭791‬ کیلو گرم در هکتار و شاخص برداشت ‮‭10/60‬ درصد برترین تیمار ها بودند. مقایسه میانگین اثر متقابل میزان مصرف * زمان مصرف پاراکوات نشان داد که مصرف %‮‭50‬ بیشتر از دز توصیه شده (6 سی سی ) و زمان قهوه ای شدن %‮‭50‬ گل آذین با ‮‭1033/33‬ کیلو گرم در هکتار بذر و شاخص برداشت ‮‭13/58‬ درصد بهترین تیمار بود. همچنین در صورت عدم مصرف خشک کننده بیشترین عملکرد بذر با ‮‭775‬ کیلو گرم در هکتار و شاخص برداشت ‮‭10/83‬ درصد در زمان قهوه ای شدن کامل گل آذین بدست آمد. به طور کلیبرای تولید بذر شبدر لاکی رقم البرز1 استفاده از خشک کننده پاراکوات به میزان 4 لیتر در هکتار در مرحله رشدی رسیدگی فیزیولوژیک بذر و %‮‭50‬ قهوه ای شدن گل آذین بذر (‮‭7- 10‬ روز بعد از تلقیح کامل گل آذین) برای افزایش کمی و کیفی بذر پیشنهاد می گردد. واژههای کلیدی:شبدر لاکی ، پاراکوات، عملکرد بذر، صفات زراعی .