بررسی اثرات تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد دانه و روغن ارقام و لاین های جدید گلرنگ در منطقه سیستان

به منظور دستیابی به بهترین تاریخ کاشت و رقم در تاریخ های متفاوت کاشت زمستانه آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات زهک زابل طی ‮‭1392‬ انجام شد. تاریخ کاشت شامل 5 سطح ( 1دی ، ‮‭20‬ دی، ‮‭10‬ بهمن و ‮‭1391 - 30‬ و ‮‭93‬ - سال های زراعی ‮‭92‬ بهمن و ‮‭20‬ اسفند) و فاکتور فرعی، رقم در 4 سطح شامل لاین جدید بی خار مکزیک ‮‭41‬ ، رقم گل مهر، گلدشت و پدیده تیمارهای آزمایش بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر سال بر همه صفات مرفوفنولوژیک، زراعی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد از لحاظ آماری اختلاف معنی دار داشت. عملکرد دانه در سال اول نسبت به سال دوم برتری داشت. اثر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، روز تا شروع گلدهی، طول دوره گلدهی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک از لحاظ اماری معنی دار بودند. بر اساس مقایسه میانگین ها تاریخ کاشت اول دیماه با میانگین ‮‭1611‬ کیلوگرم درهکتار، بیشترین و تاریخ کاشت پنجم ‮‭20‬ اسفند ماه با ‮‭895‬ کیلوگرم در هکتار، کمترین عملکرد دانه در هکتار را به خود اختصاص داده اند. در بین ارقام مورد بررسی لاین مکزیکی ‮‭41‬ با میانگین ‮‭1474‬ کیلوگرم و رقم گلدشت با میانگین ‮‭1408‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند وکمترین تولید دانه متعلق به ارقام پدیده و گلمهر به ترتیب با میانگین ‮‭998‬ و ‮‭982‬ کیلوگرم در هکتار بود. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم بر عملکرد دانه معنی دار نبود. نتایج همبستگی ساده صفات نشان داد در بین وزن هزار دانه ،‭(r= ‬ویژگی های رشدی اندازه گیری شده عملکرد دانه با صفات دانه در غوزه (** ‮‭76.0‬ و طول دوره گل دهی ‭(r= ‬شاخص برداشت(** ‮‭55.0 , (r= ‬عملکرد بیولوژیک (** ‮‭54.0‬ ،(‮‭75.0‬‭=r**) ‬بیشترین همبستگی را نشان دادند بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق تاریخ کاشت های ،(‮‭62.0‬‭=r**) ‬اوایل دیماه و ‮‭20‬ دیماه به همراه ارقام زودرس گلدشت و لاین مکزیکی ‮‭41‬ جهت کشت با تاخیر گلرنگ در تناوب با گندم در شرایط منطقه سیستان قابل انجام و توصیه می باشد. واژه های کلیدی: تاریخ کاشت، رقم ، گلرنگ