بررسی جامع اثر تراکم بوته و تاریخ کاشت بر کیفیت بذر ذرت سینگل کراس ‭704‬

به منظورتعیین اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر کیفیت و سلامت بذر هیبرید ذرت رقم ‮‭704‬ در چهار منطقه کرج، مغان، کرمانشاه و خوزستان آزمایشی انجام پذیرفت. این آزمایش بصورتاسپلیتپلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دوسال ‮‭1391‬و‮‭1392‬ با 3 تکرار و 2 تیمار شامل تیمار تراکم بوته در پنج سطح (،‮‭30000‬ ،‮‭40000‬ ،‮‭50000‬ ،‮‭70000 60000‬ بوته در هکتار) و تاریخ کاشت در سه سطح (بر اساس تجربیات و تحقیقات قبلی) انجام شد. نتایج نشان داد اثر تاریخ کاشت و تراکم بر شاخصصهای مربوط به عملکرد و وزن هزار دانه و نیز شاخصصهای کیفیت و سلامت بذر معنی دار بود. در مناطق کرج، کرمانشاه و خوزستان از منظر صفات کمی و کیفی مربوط به فیزیک بذر، با تاخیر در کاشت، هر چه تراکم بیشتر شد به علت رقابت و محدودیت تشعشع، عملکرد کاهش یافت، لذا در صورت کاشت تاخیری، تراکم های کمتر توصیه می شود. مضافا اینکه هرچه تراکم کمتر باشد وزن هزار دانه که شاخصی از اندوخته غذایی بذر است افزایش یافته است. نقطه تعادل بین اینصدو، حصول تراکم نهایی حدود ‮‭45000-55000‬ بوته در هکتار است که قابل توصیه در این مناطق است. در تاریخ کشت های زودتر، تراکم بالاتر (حدود ‮‭55000‬ بوته) و در تاریخ کشت های دیرتر، تراکم کمتر (حدود ‮‭45000‬ بوته) قابل توصیه است. اما در منطقه معتدل و مرطوب مغان، با توجه به اینکه تراکم بوته تاثیر معنی داری بر وزن هزاردانه نداشته است. حصول تراکم ‮‭60000‬ بوته نیز قابل توصیه است.با توجه به اینکه درصد بذر گرد و بذر سایز زیر شش میلیمتر با تاخیر کاشت، بطور نسبی کاهش یافت و نیز افزایش تراکم موجب افزایش درصد بذر سایز زیر شش میلیمتر و کاهش بذر گرد گردید، لذا برای کاهش بذر گرد باید سعی نمود ضمن تاخیر کشت، تراکم نهایی بالاتر از ‮‭35000‬ بوته و ‮‭40000‬ بوته حاصل شود. بر مبنای نتایج شاخصصهای کیفیت بذر، برای حصول بذر با کیفیت بالاتر و آلودگی کمتر به بیماری فوزاریوم، تاخیر نسبی کشت و تراکمصهای کمتر در مناطق مغان، کرج و کرمانشاه قابل توصیه است. ولی در منطقه شمال خوزستان، بدلیل کشت تابستانه همراه با کاهش دما در کشت اول، بهتر است تراکمصهای کمتر در تاریخ کشت زودتر استفاده شود تا کیفیت بذر بالاتر رود. کلمات کلیدی: بذر ذرت، تاریخ کشت، تراکم بوته، کیفیت بذر، سلامت بذر