بررسی اکولوژیک تراکم و تنوع فیتوپلانکتون سواحل استان مازندران در اعماق کمتر از 30 متر به همراه اندازه گیری ترکیبات نفتی در رسوبات
صاحب اثر: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
نوع محتوی: طرح پژوهشی
زبان: فارسی
استان موضوع گزارش: تهران
شهر موضوع گزارش: تهران
شناسه ملی سند علمی: R-1054425
تاریخ درج در سایت: 27 بهمن 1397
دسته بندی علمی: علوم کشاورزی
مشاهده: 162
تعداد صفحات: 184
سال انتشار: 1394
نسخه کامل طرح پژوهشی منتشر نشده است و در دسترس نیست.
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
چکیده طرح پژوهشی:
این تحقیق به منظور تعیین تراکم و تنوع فیتوپلانکتون،تعیین غلظت پارامترهای فیزیکوشیمیایی و مواد مغذی آب و نیز تغییرات زمانی- مکانی آن ها در سواحل استان مازندران انجام شده است. از دیگر اهداف مهم این طرح اندازه گیری و مقایسه غلظت و منشا آلکان های نرمال (n-alkanes) و هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) در رسوبات منطقه مورد نظر بوده است. نمونه برداری به منظور تعیین پارامترهای فیزیکوشیمیایی و زیستی (فیتوپلانکتون) در سواحل استان مازندران طی فصول بهار و پاییز یک بار در ماههای اردیبهشت و آبان و در فصول تابستان و زمستان دوبار به ترتیب در ماههای (تیر، شهریور) و (دی، اسفند) در چهار نیم خط عمود بر ساحل (تنکابن، نوشهر، بابلسر، امیر آباد) در سال 1391 انجام گردید. در مجموع تعداد 72 نمونه آب از لایه سطحی در ایستگاههای دارای ،15 5 و 30 متر عمق از کف جمع آوری شد و سپس پارامترهای فوق با روشهای استاندارد تعیین گردید. برای اندازه گیری ترکیبات نفتی نیز72 نمونه رسوب سطحی در ایستگاه های دارای عمق ،15 5 و 30 متر از نیم خط های ذکر شده تهیه گردید و براساس روش های استاندارد بوسیله دستگاه کروماتوگرافی مجهز به طیف سنج جرمی (GC-MS) آنالیز شد. نتایج آنالیز پارامترهای فیزیکوشیمیایی نشان داد که میانگین دمای آب و هوا در این منطقه به ترتیب برابر 19/46 0/85 و 20/25 0/78 درجه سانتیگراد بوده است. کمترین و بیشترین دمای آب به ترتیب در ماه دی (7/00) و تیر-شهریور (28/10) ثبت گردید. میانگین شوری در این منطقه برابر12/35 0/13 ppt بود. در این تحقیق حداکثر شوری در نیم خط های مختلف در ماه شهریور و حداقل در ماه اسفند مشاهده گردید. همچنین میانگین شفافیت در تحقیق حاضر برابر 2/63 0/18 متر بوده است. pH با میانگین 8/51 0/02 نسبت به سال های پیشین روند افزایشی داشته است. میانگین میزان اکسیژن محلول در طول سال برابر 6/00 0/07 میلی لیتر در لیتر بود. غلظت سالانه ازت معدنی (NH4+،NO2- ، NO3-) دارای تغییرات نسبتا" گسترده ای بود. درصد اجزای ترکیبات نیتروژنی نسبت به ازت معدنی در نیم خط ها و ماههای مختلف متفاوت بود، بطوریکه درصد NH4+، NO2- و NO3- به ترتیب برابر 6 تا 53 ، 0/14 تا 26 و37 تا 94 درصد متغیر بود. میانگین درصد ازت معدنی (DIN)کمتر از %15 و درصد ازت آلی (DON) به بیش از %80 رسیده بود. میانگین سالانه فسفر معدنی و آلی به ترتیب برابر 0/58 0/04 و 0/48 0/02 میکرومولار بوده و سهم هر کدام به ترتیب برابر 54 و 46 درصد ثبت گردید. میانگین سالانه سیلیس محلول برابر9/5 0/2 میکرومولار بود. بررسی کیفی فیتوپلانکتون نشان داد که در ساختار آن 106 گونه شرکت داشته که در 9 شاخه ی باسیلاریوفایتا (Bacillariophyta)، پیروفایتا (Pyrrophyta)، سیانوفایتا (Cyanophyta)، کلروفایتا (Chlorophyta)، یوگلنوفایتا (Euglenophyta)، کریپتوفایتا (Cryptophyta)، کریزوفایتا (Chrysophyta) ، هاپتوفایتا (Haptophyta) و زانتوفایتا (Xantophyta) طبقه بندی گردید. بطوریکه در شاخه های باسیلاریوفایتا، پیروفایتا، سیانوفایتا، کلروفایتا ویوگلنوفایتا به ترتیب ،42 ،14،18 ،15 و 11 گونه جای گرفت. تعداد گونه در سایرشاخه ها از 1 تا 3 عدد متغیر بوده است. میانگین تراکم فیتوپلانکتون به همراه خطای استاندارد درطی دوره نمونه برداری 164 32 میلیون سلول در مترمکعب بود. بررسی نشان داد که تراکم از اردیبهشت تا شهریورتقریبا" 2 برابر افزایش یافت و سپس با حدود 2/5 برابر کاهش در آبان با شیب تند در ماههای دی و اسفند افزایش نشان داد. بطوری که میانگین تراکم در ماههای دی و اسفند حدودا" 5 برابر میانگین تراکم در سایر ماههای مورد بررسی،گردید. میانگین تراکم در نیم خط های غرب استان یعنی تنکابن و نوشهر به ترتیب 1/6 و 2 برابر میانگین تراکم در نیم خط شرقی (امیرآباد) گردید. باسیلاریوفایتا با 89 درصد بیشترین درصد تراکم را در بین شاخه های فیتوپلانکتونی دارا بوده است و شاخه های پیروفایتا، سیانوفایتا و کلروفایتا به ترتیب رتبه های بعدی از درصد تراکم را بدست آوردند. بررسی ماهانه میانگین تراکم گونه های غالب نشان داد که Chaetoceros throndsenii در سه ماه اول نمونه برداری یعنی ماههای اردیبهشت، تیر و شهریور بعنوان اولین گونه غالب حضور یافت ولی در ماههای آبان، دی و اسفند به ترتیب گونه های Thalassionema nitzschioides، Skeletonema costatum و Pseudonitzschia seriata در رتبه اول تراکم قرار گرفتند. جایگزینی گونه های غالب در فصول پیش از زمستان از فرم های انفرادی، کلنی های کوچک ورشته های کوتاه به Pseudonitzschia seriata و Skeletonema costatum دارای فرم زنجیره ای متوسط تا بلند در زمستان بیانگر افزایش مواد مغذی در لایه سطحی ناشی از اختلاط عمودی در ستون آب است. بنظر می رسد که وجود استرس و عدم ثبات در اکوسیستم، به نفع گونه های دارای پتانسیل شکوفایی بخصوص Chaetoceros throndsenii و Pseudonitzschia seriata بوده است. توان رشد و تکثیر در محیط فاضلابی و پتانسیل تولید سم به ترتیب ازدیگر خصوصیات اکولوژیکی و فیزیولوژیکی قابل توجه در این گونه ها می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده از آنالیز ترکیبات نفتی میانگین غلظت های کل آلکان های نرمال (HCs) و PAHs به همراه خطای معیار بترتیب 2390 333 میکروگرم بر گرم وزن خشک و 1444 107 نانوگرم بر گرم وزن خشک رسوب بوده است. مقایسه نتایج تحقیق حاضر با دیگر مطالعات مشخص شده که غلظت آلکان های نرمال و ترکیبات PAH در منطقه مازندران بیشتر از نواحی دیگر دریای خزر و نیز همین منطقه در سایر مطالعات بوده است. همچنین براساس کلاسه بندی استاندارد آلودگیها، رسوبات این منطقه برای هر دو آلاینده دارای آلودگی متوسط تا بالا بوده است. الگوی توزیعی آلکان های نرمال و PAHs به همراه نسبت های تشخیصی م