بررسی تنوع ژنتیکی از نظر مقاومت به بیماری برق زدگی و سایر تنش های موجود در توده بومی نخود قزوین در شرایط دیم

توده بومی نخود قزوین طی سالها کشت در دیم زارها ضمن داشتن پتانسیل عملکرد بالا و سازگاری خوب در منطقه، در چند سال گذشته نسبت به برخی تنش های غیر زنده از جمله خشکی و نیز بیماری برق زدگی حساسیت بیشتری یافته است. این در حالی است که در آزمایشات چند سال اخیر بوته های مقاوم به این بیماری و در عین حال دارای دیگرخصوصیات زراعی مطلوب مشاهده شد. در این راستا طی چند سال گذشته با مراجعه به مزارع زارعین و انتخاب تک بوته، نسبت به بررسی تنوع فنوتیپی در درون توده بومی قزوین اقدام گردید که تنوع قابل ملاحظه ای یافت شد. در این بررسی ابتدا تعداد ‮‭36‬ لاین انتخابی از ‮‭104‬ لاین از آزمایش سال قبل در 4 تکرار در سه منطقه ارومیه، مراغه و کردستان کشت گردید که با توجه به یادداشت برداری های بعمل آمده تعداد ‮‭15‬ لاین دارای خصوصیات مطلوب برای شرکت در آزمایشات مقایسه عملکرد انتخاب گردیدند. براساس نتایج تجزیه مرکب سال زراعی ‮‭92‬-،‮‭91‬ از نظر عملکرد دانه در مجموع ایستگاه ها، پنج لاین ،‮‭31‬ ،‮‭14‬ ،‮‭5 19‬ و ‮‭15‬ به ترتیب با 4/،‮‭1 829‬/،‮‭5 795‬/،‮‭763/5 784‬ و ‮‭761/8‬ کیلو گرم در هکتار نسبت به شاهد (قزوین) با ‮‭756/3‬ کیلوگرم در هکتار برتری داشتند. براساس نتایج تجزیه مرکب سال زراعی ‮‭92-93‬ نیز 4 لاین ،‮‭10‬ ،‮‭15 1‬ و ‮‭11‬ به ترتیب با ،‮‭677‬ ،‮‭620 646‬ و ‮‭613‬ کیلو گرم در هکتار نسبت به شاهد (قزوین) با ‮‭605‬ کیلوگرم در هکتار برتری داشتندکه در مجموع تعداد 9 لاین برای بررسی بیشتر در آزمایشات سازگاری انتخاب گردیدند. واژه های کلیدی: تنوع ژنتیکی، مقاومت به تنش ها ، خصوصیات زراعی ، نخود ‭(Cicer arietinum L.)