تعیین آلودگی، پراکنش و خصوصیات برخی جدایه های ایرانی ویروس موزاییک نکروتیک معمولی لوبیا‭-BCMNV‬

در بین عوامل ویروسی متعددی که باعث بروز علایم موزاییک و ایجاد خسارت در گیاه لوبیاچیتی‭(Phaseolus vulgaris L.) ‬میشوند، دو پوتی ویروس موزاییک معمولی لوبیا‭- virus Bean common mosaic -BCMV ‬و ویروس موزاییک معمولی نکروتیک لوبیا ‭- c virusmosaic necroti Bean common- BCMNV ‬اهمیت ویژه ی اقتصادی در ایران دارند. در این تحقیق نمونه های مشکوک و آلوده گیاه لوبیا به صورت انتخابی با علایم موزاییک، رگبرگ روشنی، نکروز برگ و ساقه لوبیا از برخی مناطق مهم کاشت لوبیا از جمله : اراک، (محلات، خمین) شاهرود، گیلان ( لاهیجان، آستانه )، همدان( تویسرکان)، لرستان، نیشابور و فارس (اقلید) جمع آوری گردید. برای ‭BCMNV- ‬از روشهای سرولوژیک‭DAS-ELISA ‬و لکه گذاری بافتی ‭(Tissue-blot) ‬، با آنتی سرم های چند همسانه ای اختصاصی استفاده شد. سپس جهت تایید و بررسی دقیق تر، تعدادی از نمونه های دارای واکنش مثبت به ویروس ‭BCMNV ‬در آزمون الایزا انتخاب و آلودگی آنها به ویروس ‭BCMNV ‬با کمک روش‭RT-PCR ‬مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل منجر به تکثیر قطعه ای به اندازه تقریبی ‮‭683‬ باز از ناحیه ژن پروتیین پوششی گردید. بر اساس این نتایج ویروس‭BCMNV ‬در نمونه های لوبیا جمع آوری شده از مناطق مذکور شناسایی گردید. با رسم درخت تبارزایی به روش ‭NJ ‬، و با مقایسه (تعیین توالی) ‮‭12‬ جدایه ایرانی ‭BCMNV ‬با ‮‭11‬جدایه خارجی دو گروه ‭A ‬و ‭B ‬در این درخت تشکیل گردیدکه در این بین جدایه های ایرانی‭BCMNV ‬با تشکیل 4 خوشه بیشترین قرابت را با جدایه های آمریکا با درصد تشابه%‮‭7.98‬ دارا بودند که این نتایج همچنین نشان دهنده تنوع درمیان جدایه های ایرانی ویروس‭BCMNV ‬بود. توالی نوکلیوتیدی ژن پروتیین پوششی جدایه های ویروس ‭BCMNV‬به ترتیب ذیل در بانک جهانی ژن با کدهای دسترسی ‭ (KF‬‮‭377798‬‭- KF‬‮‭377799‬ ‭- -KF‬‮‭377792‬ ‭- KF‬‮‭37779‬ ‭-KF‬،‮‭377794‬ ‭-KF‬‮‭377795‬ ‭-KF‬‮‭377796‬ ‭- KF‬‮‭377797‬ ) ثبت گردید. این تحقیق همچنین نشان داد که نژادهای مختلفی از‭BCMNV ‬دراستان مرکزی، گیلان، لرستان، همدان و سایر نواحی مختلف مورد بررسی وجود دارد که این موضوع میتواند ناشی از معرفی و کاشت بذور آلوده به ویروس در مزارع این مناطق باشد. از نقطه نظر مدیریت کنترل بیماری، این نتایج در بررسی و انتخاب ارقام لوبیای مقاوم یا متحمل به‭BCMNV ‬و نژادهای وابسته حایز اهمیت ویژه ای می باشد. واژگان کلیدی: ویروس موزاییک معمولی نکروتیک لوبیا، تست الایزا مستقیم، لکه گذاری بافتی، پی سی آر به روش نسخه برداری معکوس ،تعیین توالی