مطالعه تنوع ژنتیکی موجود بین توده های موجود پده و تولید نهال های بذری از ژنوتیپ های برتر این گونه

گونه صنوبر پده به دلیل سازگاری در شرایط اکولوژیکی مختلف، دگرگشن بودن و هتروزیگوزسیتی نهال های حاصل از بذور آنها دارای تنوع ژنتیکی بالایی است که در فرآیندهای انتخاب درختان برتر، دورگ گیری های بین و درون گونه ای و در نهایت تکثیر ژنوتیپ های مطلوب به لحاظ کمی و کیفی میتواند نقش مهمی داشته باشد. این بررسی با هدف شناسایی و جمع آوری پایه های برتر گونه پده و تولید نهال های بذری به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی گسترده در بین و میان جوامع طبیعی و در مرحله بعد انتخاب ژنوتیپ هایی که رشد مطلوبی در سالهای اولیه رویش داشته اند بود. تعداد ‮‭29‬ درخت مادری از ‮‭13‬ رویشگاه مختلف کشور انتخاب و از بذر آنها تولید نهال گردید. نهال های بذری در ایستگاه تحقیقات البرز کرج وابسته به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کاشته شده و به مدت سه سال متوالی (‮‭1390-1392‬) مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگیهای کمی شامل قطر، ارتفاع، درصد زنده مانی و ویژگیهای کیفی شامل تعداد شاخه، زاویه شاخه با تنه اصلی و شکل ساقه ثبت گردید. همچنین به منظور تعیین تنوع ژنتیکی تعداد ‮‭50‬ ژنوتیپ برتر از ‮‭12‬ درخت مادری با مبداهای جغرافیایی مختلف و درختان مادری آنها انتخاب، و از آنزیم پراکسیداز و -روش الکتروفورز بر روی ژل پلی اکریل آمید ‭(PAGE) ‬برای مطالعه استفاده گردید. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های بذری حاصل از درختان رویشگاه های مختلف پده به لحاظ صفات رویشی کمی و کیفی دارای اختلاف معنی داری بوده اند. در پایان سال سوم بعد از کاشت میانگین رشد قطری ژنوتیپهای بذری درختان رویشگاه های کرمان، خجیر و نیز رشد ارتفاعی ژنوتیپهای با مبدا جغرافیایی کرمان خجیر، اهواز و زابل از بیشترین رشد نسبت به سایر ژنوتیپها برخوردار بودند. تجزیه واریانس ایزوآنزیمی برای ژنوتیپهای برتر از درختان رویشگاههای مختلف نشان داد که گوناگونی ژنتیکی در درون ژنوتیپهای برتر و میان درختان مادری آنها به ترتیب %‮‭69‬ و %‮‭31‬ بود. همچنین مقدار ضریب تنوع ‭(Phi) ‬در درون ژنوتیپهای برتر و درختان والد دارای تفاوت معنی داری در سطح احتمال %1 بود. بیشترین هتروزیگوسیتی مشاهده شده مربوط به ژنوتیپ های درختان درفول، سرخس و زابل به ترتیب با ،‮‭0/83 1‬ و ‮‭0/83‬ بود. بیشترین تعداد آلل موثر و ضریب شانون متعلق به ژنوتیپهای رویشگاه زابل به ترتیب با ‮‭2/93‬ و ‮‭1/12‬ بود. واژه های کلیدی : ژنوتیپ برتر، پده، ویژگی،های رویشی، تنوع ژنتیکی، پراکسیداز