جمع آوری و شناسایی حشرات بذرخوار لگوم های مرتعی و دشمنان طبیعی آن ها در ایران

اکثر گونه های گیاهی موجود در مراتع متعلق به یکی از دو گروه گیاهی گراس ها و لگوم ها می باشند. بیشتر لگوم ها بدلیل داشتن ریشه های عمیق نسبت به گراس ها، توانایی بیشتری در جذب آب از اعماق خاک و در نتیجه تحمل بیشتری نسبت به کمبود رطوبت در تابستان خواهند داشت. بنابراین، لگوم ها یکی از عناصر خیلی مهم در مراتع ایران هستند. در سطح استان آذربایجان شرقی ‮‭168‬ گونه (متعلق به ‮‭33‬ جنس) از این گیاهان در مراتع استان پراکنده هستند. یکی از عواملی که سبب خسارت در گیاهان مرتعی از جمله لگوم ها می شود، حشرات بذرخوار می باشند که مشکلات عدیده ای در تولید بذر سالم این گیاهان بوجود می آورند. در این مطالعه حشرات بذرخوار لگوم ها و پارازیتوییدهای آن ها طی سال های ‮‭1388‬ تا ‮‭1392‬ در مراتع استان آذربایجان شرقی جمع آوری و شناسایی شدند. ضمن جمع آوری نمونه های آلوده به بذرخواران از صحرا، در طی پرورش آزمایشگاهی حشرات موجود در روی لگوم ها شامل آفات بذرخوار و دشمنان طبیعی آن ها مورد بررسی قرار گرفت. بدین ترتیب از مجموع ‮‭74‬ نمونه لگوم جمع آوری شده (شامل ‮‭32‬ گونه)، ‮‭51‬ نمونه آن (شامل ‮‭26‬ گونه) آلوده به حشرات مختلف بذرخوار تشخیص داده شدند. در اغلب موارد حشرات بذرخوار خارج شده از بذور آلوده از راسته های ‭Coleoptera ‬و ‭Hymenoptera ‬بوده و در موارد اندکی بذرخوارانی از راستههای ‭Lepidoptera ‬و ‭Hemiptera ‬بدست آمدند. در طول اجرای پروژه ‮‭84‬ نوع (کدنمونه) بذرخوار بدست آمد که نمونه های شناسایی شده آن ها شامل ‮‭10‬ گونه زنبور از خانواده ‭Eurytomidae (‬جنس های‭Bruchophagus ‬، ‭Systole ‬و ‮‭14 , (Eurytoma ‬گونه سوسک از خانواده ‭Bruchidae (‬جنس های‭Bruchidius ‬،‭Bruchus ‬و ‭Paleoacanthoscelides) ‬و 6 گونه سرخرطومی خانواده ‭Apionidae (‬جنس های ‭Holotrichapion ‬، ‭Perapion ‬و ‭Protapion) ‬هستند. در بین سوسک های بروخیده یک گونه جدید با نام ‭Bruchus nikdeli n. sp. ‬نیز شناسایی گردید که از بذور لگوم گونه ‭Vicia canesence ‬بدست آمده بود. پارازیتوییدهایی که از برخی آفات بذرخوار جمع آوری شده بدست آمدند، همگی از زنبورها می باشند. در این رابطه ‮‭49‬ گونه زنبور پارازیتویید از خانواده های ‭Eurytomidae‬، ‭Eulophidae‬، ‭Torymidae‬، ‭Pteromalidae ‬و ‭Eupelmidae‬و جنس های ‭Pteromalus ‬،‭Eurytoma ‬، ‭Elasmus‬، ‭Torymus‬،‭Tetrastichus ‬،‭Sympiesis ‬،‭Idiomacromerus ‬، ‭Eupelmus ‬و ‭Cirrospilus ‬بعنوان دشمنان طبیعی بذرخواران شناسایی شدند. واژه های کلیدی: آذربایجان شرقی، حشرات بذرخوار، لگوم، مراتع