ارزیابی تحمل ژرم پلاسم کنجد بانک ژن گیاهی ملی ایران نسبت به تنش خشکی

کم آبی و اراضی خشک از مهمترین عوامل محدود کننده تولید است. بررسی گیاهانی که بومی این مناطق و سازگار با آن میباشند از اهمیت بالایی برخوردار است. تعداد ‮‭12‬ نمونه کنجد به همراه یک شاهد محلی، در دو آزمایش جداگانه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. اعمال تنش در آزمایش تحت تنش به صورت قطع آب در مرحله ‮‭3-4‬ برگی صورت گرفت. نمونه ها در کرج، اصفهان، مشهد، زابل و مغان کشت شدند. در مراحل مختلف فنولوژیک گیاه، براساس دستورالعمل ارزیابی ‭IPGRI‬، یادداشت برداری از تعدادی صفات کمی صورت پذیرفت، مانند تعداد روز تا گلدهی و کپسول دهی، تعداد کپسول در گیاه و تعداد دانه در کپسول و عملکرد تک بوته. تجزیه واریانس انجام شد و شاخص های تحمل و حساسیت تعیین شدند. نتایج نشان داد که از نظر شاخص های تحمل و حساسیت رفتار نمونه ها در نقاط مختلف متفاوت بوده است. بطور کلی نمونه های ‮‭166‬-،‮‭78-229 78‬ و ‮‭78-400‬ در نقاط متفاوت به شکل مشترک در دو محل یا بیش تر مناسب ترین نمونه ها از نظر شاخص های تحمل بیش تر یا حساسیت کم تر شناخته شدند. در شرایط تنش بین عملکرد و تعداد کپسول در بوته همبستگی معنی دار برآورد شد. در آزمایش شرایط تنش رطوبتی، تفاوت میزان عملکرد نمونه ها معنی دار شدند. در اکثر نقاط، در شرایط تنش خشکی تعداد کپسول که جز مهم عملکردی است را تحت تاثیر قرار داد و نمونه ها از این نظر رفتارهای متفاوتی را نشان دادند. واژه های کلیدی: کنجد، خشکی، ژرم پلاسم، بانک ژن