ارزیابی کمی و کیفی ساختار توده های دچار خشکیدگی بلوط در جنگل های استان ایلام

ساختار جنگل های زاگرس بعنوان دومین اکوسیستم جنگلی طبیعی کشور، بدلیل تخریب های مختلف صورت گرفته دچار تغییراتی شده است، به گونه ای که انواع توده ها ازقبیل خالص و آمیخته، شاخه زاد و دانه زاد، متراکم و تنک در آنها دیده می شود. از آنجایی که بروز خشکیدگی در توده ها می تواند با وضعیت ساختار توده ها ارتباط داشته باشد، در این تحقیق ساختار افقی و عمودی توده های بلوط مبتلا به خشکیدگی به لحاظ کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور تعداد ‮‭12‬ توده از جنگلهای بلوط ایرانی ‭(Quercus brantii Lindl.) ‬دچار خشکیدگی در شرایط مختلف رویشگاهی (در قالب دو جهت شمالی و جنوبی، دو طبقه ارتفاعی و سه تکرار) در استان ایلام انتخاب و در هریک از آنها یک خط ترانسکت تصادفی مشخص و تعداد 3 قطعه نمونه مربعی ‮‭25‬ آری در طول هر ترانسکت مشخص و تمامی درختان داخل آن مورد آماربرداری قرار گرفت. سپس اطلاعات مربوط به ساختار جنگل در آنها اندازه گیری و ثبت گردید و با استفاده از نرم افزارهای مناسب از قبیل‭SPSS ‬و ‭Excel ‬در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و جداول و نمودارهای مربوط به تاج پوشش، توزیع تعداد در طبقات قطر برابر سینه، قطر تاج و ارتفاع، زادآوری، خشکه دارها و غیره ارایه گردید. نتایج نشان می دهد که بین ‮‭26‬ تا ‮‭55‬ درصد (بطور متوسط ‮‭43/2‬ درصد) از درختان بلوط دارای آثار خشکیدگی کم تا شدید هستند. بطور متوسط ‮‭11/4‬ درصد آثار خشکیدگی شدید دارند. تجزیه و تحلیل اطلاعات حاکی از آن است که جهت دامنه بر میزان خشکیدگی در سطح احتمال ‮‭99‬ درصد اثر معنی دار داشته، ولی ارتفاع از سطح دریا بر میزان خشکیدگی در سطح احتمال ‮‭95‬ درصد اثر معنی دار نداشته است. میزان زوال یا خشکیدگی در توده های شاخه زاد با توده های دانه زاد تفاوت معنی دار در سطح اعتماد ‮‭95‬ درصد داشته، ولی رابطه بین قطر برابر سینه درختان بلوط با میزان خشکیدگی در آنها تفاوت معنی داری را نشان نمی دهد. تجزیه و تحلیل داده های مربوط به تاج نشان می دهد که رابطه میزان خشکیدگی درختان با شاخص های سطح تاج، تراکم تاج، طول تاج و حجم تاج در سطح احتمال ‮‭99‬ درصد معنی دار ولی با شاخص نسبت تاج معنی دار نیست. شاخص تراکم تاج بیشترین رابطه را با میزان خشکیدگی نشان می دهد. واژه های کلیدی: بلوط ایرانی، جنگلهای زاگرس، ساختار توده، خشکیدگی، زوال بلوط