تاثیر تنش شوری و رژیم آبیاری بر تولید کوشیا ‭(Kochia scoparia) ‬در کشت تابستانه

روند تغییرات منابع آبی نشان می دهد که علاوه بر کاهش منابع آبی، نحوه بهره برداری از آن در مناطق خشک و نیمه خشک به تدریج طی سالیان متمادی منجر به کاهش کیفیت آب و خاک شده است. جهت استفاده بهینه از این منابع محدود باید گیاهان متحمل به تنش شوری و خشکی در الگوی کاشت قرار گیرند. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری و رژیم آبیاری بر رشد کوشیا آزمایشی بصورت اسپلیت پلات بر مبنای طرح بلوک های کامل تصادفی با شش سطح شوری به عنوان عامل اصلی (‮‭28 35‬، ‮‭21‬، ‮‭14‬، 7، 1،/5 ‭dS/m) ‬و سه سطح کم آبیاری به عنوان عامل فرعی (،‮‭75 25‬ و %‮‭125‬) و سه تکرار در مزرعه نمونه ارتش( شمال استان گلستان) اجرا شد. به منظور بررسی شاخص های رشد از تابع لجستیک و کوبیک استفاده شد. نتایج نشان داد که کلیه شاخص های رشدی با افزایش شوری بالاتر از 7 ‭dS/m ‬کاهش یافتند. این گیاه تحت شرایط آبیاری با آب شور (8 (‮‭35‬ ‭dS/m ‬تن در هکتار و در شرایط شوری کم (7 ‭dS/m) ‬تا ‮‭13/9‬ تن در هکتار زیست توده خشک تولید کرد. همچنین کوشیا در کشت تابستانه با شوری‮‭35‬ ‭dS/m ‬تا ‮‭1/6‬ تن در هکتار و در شرایط غیر شور ‮‭3/3‬ تن در هکتار بذر تولید کرد. نتایج نشان داد که در شرایط توام شوری و خشکی، تابع درجه دوم عملکرد کوشیا را بهتر از توابع دیگر پیش بینی می کند. نسبت نهایی نرخ جایگزینی نشان داد که می توان برای رسیدن به عملکرد یکسان عوامل فوق را در دامنه وسیعی از مقادیر آن ها جایگزین کرد. تولید نهایی آب مصرفی و شوری آب به ترتیب ‮‭6/7‬ و ‮‭154‬- کیلوگرم در هکتار بود. میزان روغن کوشیا بین ‮‭7-8‬ درصد در تیمارهای مختلف متغیر بود و کاهش معنی داری با افزایش شوری نشان نداد. کوشیا قادر است در شوری ‮‭138‬ ،‮‭35‬ ‭dS/m ‬کیلوگرم در هکتار روغن تولید کند. روغن کوشیا حاوی %‮‭84‬ اسیدهای چرب غیر اشباع بود. از آنجایی که روغن این گیاه دارای %‮‭50‬ لینولییک و %‮‭19‬ اولییک اسید است، می توان روغن این گیاه را به عنوان یک منبع روغن خوراکی در نواحی نیمه خشک شور مورد استفاده قرار داد. بررسی زیست توده کوشیا به عنوان سوخت زیستی نشان که زیست توده کوشیا از لحاظ خصوصیات دیواره سلولی مشابهت زیادی به بقایای ذرت دارد و به عنوان یک گیاه امید بخش برای تولید سوخت زیستی می تواند مورد توجه قرار گیرد.