بررسی اثر زاویه برش و سرعت پیشروی بر کارآیی دستگاه ترادیسک برای کشت گندم در بقایای ذرت

کارآیی دستگاه ترادیسک طی یک آزمایش مزرعه ای دو ساله در یک خاک رسی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان (ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور) با 9 تیمار ارزیابی گردید و با روش خاک ورزی با گاوآهن (شخم با گاوآهن برگردان دار+دیسک+ ماله) به عنوان تیمار شاهد ‭(T‬2) و روش بی خاک ورزی با ماشین کاشت مستقیم ‭(T‬3) مقایسه گردید. زمین محل آزمایش در تابستان به زیر کشت ذرت برده شده و پس از برداشت محصول، در پاییز گندم کشت گردید. تیمارهای آزمایشی برای ترادیسک شامل فاکتوریل در سه سطح سرعت پیشروی (،‮‭10 8‬ و ‮‭12‬ کیلومتر بر ساعت) و سه سطح زاویه برش بشقاب ها (صفر، ‮‭30‬ و ‮‭60‬ درجه) بود. کلیه تیمارها در سه تکرار اجرا گردید. ابعاد هر کرت ‮‭40‬ا8 متر در نظر گرفته شد. پارامترهای مورد اندازه گیری و ارزیابی شامل میزان سوخت مصرفی، ظرفیت مزرعه ای، میزان خرد شدن خاک، درصد باقی ماندن بقایا روی سطح خاک، عملکرد و اجزای عملکرد گندم بود. نتایج تجزیه واریانس دوساله داده های زراعی نشان داد که تاثیر سرعت پیشروی ترادیسک، زاویه برش و اثر متقابل آنها و همچنین روش بی خاک ورزی و مرسوم بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم معنی دار نبود. ولی اثر سال بر فاکتورهای زراعی معنی دار بود. میانگین عملکرد گندم در سال های اول و دوم آزمایش به ترتیب ‮‭5163‬ و ‮‭2658‬ کیلوگرم بر هکتار بود. نتایج تجزیه واریانس فاکتورهای فنی نشان داد که تاثیر سرعت پیشروی ترادیسک، زاویه برش و اثر متقابل آنها بر برخی فاکتورهای فنی مورد بررسی معنی دار بود. نتایج نشان داد که هرچه زاویه برش کمتر باشد میزان بقایای باقی مانده بر سطح خاک به طور معنی داری بیشتر می شود. بیشترین میزان باقی ماندن بقایا در زاویه برش صفر درجه به میزان ‮‭88/6‬ درصد و کمترین آن در زاویه برش ‮‭60‬ درجه به میزان ‮‭64/7‬ درصد بود. با افزایش سرعت پیشروی شاخص ‭MWD ‬کاهش پیدا کرد. کمترین میزان ‭MWD ‬در سرعت‮‭12‬ کیلومتر بر ساعت به مقدار ‮‭31/6‬ میلی متر و بیشترین میزان ‭MWD ‬در سرعت 8 کیلومتر بر ساعت به مقدار ‮‭33/6‬ میلی متر به دست آمد. همچنین در زاویه برش ‮‭60‬ درجه کمترین اندازه ‭(MWD) ‬به میزان ‮‭29/1‬ و در زاویه صفر درجه بیشترین ‭(MWD) ‬به میزان ‮‭36/2‬ اندازه گیری شد. سرعت پیشروی ‮‭12‬ کیلومتر بر ساعت کمترین میزان مصرف سوخت یعنی ‮‭11/8‬ لیتر در هکتار و سرعت 8 کیلومتر بر ساعت بیشترین میزان مصرف سوخت به میزان ‮‭15/5‬ لیتر در هکتار را داشته است. نتایج نشان داد که با بیشتر شدن زاویه بشقاب ها، سوخت مصرفی نیز افزایش پیدا کرد. افزایش سرعت پیشروی همچنین باعث کاهش زمان مورد نیاز و افزایش ظرفیت مزرعه ای گردید. در پایان پیشنهاد گردید که برای اجرای عملیات کم خاک ورزی در بقایای ذرت می توان از ترادیسک استفاده کرد. در صورت امکان استفاده در سرعت بالاتر ارجحیت دارد. در صورت عدم وجود مشکل علف هرز، زاویه برش کمتر برای ردیف های بشقاب ها توصیه می گردد. واژه های کلیدی: زاویه برش، سرعت پیشروی ، ترادیسک، بقایای ذرت