بررسی اثر ضدعفونی نمودن خاک مزارع زعفران با استفاده از انرژی خورشید بر کنه بنه زعفران ‭(Rhizoglyphus robini)‬

زعفران گرانترین محصول کشاورزی است و مانند سایر محصولات تحت تاثیر برخی عوامل محدود کننده از جمله خسارت آفات خاکزی نظیر کنه ‭Rhizoglyphus robini Claparede (Acari: Acaridae) ‬قرار می گیرد. این کنه به دلیل رژیم غذایی چندخواری برای مدت طولانی در خاک باقیمانده و از مهمترین آفات زعفران به شمار می آید. بهمنظور بررسی اثر آفتابدهی بر جمعیت این کنه و عملکرد گل زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با آرایش کرتهای خرد شده در سه تکرار از تیر ماه ‮‭1386‬ برای مدت چهار سال در مزرعه زعفرانی با سابقه کشت طولانی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان گناباد انجام شد. کود دامی به عنوان عامل اول در سه سطح: ‮‭20 0‬، و‮‭40‬ تن در هکتار در کرتهای اصلی و مدت آفتابدهی با استفاده از پلاستیک شفاف در 5 سطح: 0 ، ‮‭10‬ ، ‮‭20‬ ، ‮‭30‬ و ‮‭45‬ روز در کرتهای فرعی قرار گرفتند. پس از پایان عملیات آفتابدهی، مطابق عرف منطقه اقدام به کشت زعفران گردید و صفاتی شامل جمعیت کنه موجود در یک کیلوگرم خاک و عملکرد بر اساس تعداد گل زعفران طی چهار سال اندازهگیری شد. نتایج نشان داد اثرات ساده و متقابل هر دو عامل کود دامی و روزهای آفتابدهی بر جمعیت کنه و عملکرد زعفران معنیدار شد. به طوریکه با افزایش مدت آفتابدهی تا روز بیستم جمعیت کنه افزایش و سپس جمعیت کنه کاهش یافت. مقدار کود دامی اثر مستقیمی برجمعیت کنه داشت چون با افزایش مقدار کود دامی جمعیت کنه افزایش یافت. اثر سال هم بر هر دو صفت معنیدار شد و با گذشت زمان (سال) جمعیت کنه افزایش یافت. سی روز سولاریزاسیون بهترین اثر را روی کاهش جمعیت کنه نشان داد. تیمار ‮‭20‬ تن کود دامی و ‮‭30‬ روز آفتابدهی که در آن بیش ترین عملکرد گل و کمترین جمعیت کنه حاصل شد به عنوان برترین تیمار این آزمایش توصیه میشود. واژه های کلیدی: آفتاب دهی، خاک، زعفران، کنه پیاز و ‭Rhizoglyphus robini