بررسی برخی از ترکیبات آلاینده های زیست محیطی (سموم ارگانوکلره، فلزات سنگین و شوینده ها) در آب های سطحی، زیرزمینی و پساب حوضه سد منگل (استان مازندران)

مطالعه آلاینده های زیست محیطی سد مخزنی منگل که دارای طول و عرض جغرافیایی ‮‭52 22 49‬ و ‮‭36 15 43‬ ، برای ‮‭16‬ ترکیب ارگانوکلره و 7 فلز سنگین در سه فصل (پاییز و زمستان ‮‭13 88‬ و بهار ‮‭1389‬) و پارامتر شوینده طی چهار فصل (پاییز و زمستان ‮‭1388‬ ، بهار و تابستان ‮‭1389‬) در ‮‭12‬ ایستگاه آبهای زیر زمینی و سطحی رودخانه هراز و سرشاخه ها (نزدیک مصب سرخرود تا ایستگاه رودخانه لار) صورت پذیرفت. ترکیبات آلدرین و اندرین در بین سایر سموم اندازه گیری شده دارای حداکثر غلظت ‮‭1/51‬ و ‮‭2/85‬ میکروگرم برلیتر با میانگین به ترتیب ‮‭0/66 0/59‬ و ‮‭0/71 1/07‬ میکروگرم برلیتر تعیین گردید. بیشترین مقدار درصد سموم ارگانوکلره در فصول پاییز، زمستان و بهار به ترتیب درحد ‮‭42‬ ، ‮‭25‬ و ‮‭25‬ بترتیب برای ترکیبات ‭endosulfan sulfate ‬،‭DDD ‬و ‭-BHC ‬تعیین گردید. حداکثر غلظت سم ارگانوکلره در فصول پاییز، زمستان و بهار به ترتیب درحد ‮‭85‬/،‮‭0/34 2‬ و ‮‭0/14‬ میکروگرم برلیتر برای ترکیبات ‭endosulfan sulfate ‬، ‭-BHC ‬و ‭heptachlor‬، ‭endrin aldehyde‬، مشاهده گردید. در بین عناصر فلزات سنگین، حداکثر غلظت روی و آهن به ترتیب در حد ‮‭1/12‬ و ‮‭8/22‬ میلیگرم برلیتر در فصل بهار و نیز جیوه در حد ‮‭17/2‬ میکروگرم برلیتر در فصل بهار تعیین گردید. میانگین و انحراف معیار روی و آهن به ترتیب ‮‭0/23 1/01‬ و ‮‭1/21 2/00‬ میلیگرم برلیتر و نیز عنصر جیوه درحد ‮‭4/65 6/38‬ میکروگرم برلیتر تعیین گردید. بیشترین مقدار درصد عناصر سنگین در فصول پاییز، زمستان و بهار به ترتیب ،‮‭83 66‬ و ‮‭72‬ برای فلزات نیکل، روی و آهن مشاهده گردید. حداکثر مقدار غلظتی عناصر سنگین در فصول پاییز، زمستان و بهار به ترتیب درحد ‮‭48‬/،‮‭3/3 1‬ و ‮‭8/22‬ میلیگرم برلیتر برای فلز آهن به ترتیب در ایستگاههای سرخرود، سرخرود و پل چلاو مشاهده گردید. در میان حداکثرها، نوسانات و غلظت شوینده ها از کمترین تا بیشترین مقدار آن درحد ‮‭141‬ تا ‮‭971‬ میکرو گرم برلیتر متغیر بوده است. بالاترین میانگین و خطای استاندارد شوینده ها به ترتیب در فصل تابستان در حد ‮‭418/62 52/16‬ میکروگرم برلیتر گزارش گردید. مفدار درصد شوینده ها در فصول پاییز، زمستان، بهار و تابستان به ترتیب ‮‭76‬ ، ‮‭76‬ ، ‮‭100‬ و ‮‭100‬ درصد از ایستگاههای نمونه برداری مشاهده گردید. واژه های کلیدی: سموم ارگانوکلره، فلزات سنگین، شوینده ها، فصول، رودخانه هراز و نوسانات غلظت