استفاده از نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژن های موثر در کیفیت نهایی در تشخیص ژنوتیپ ارقام تجاری گندم نان و دوروم و همچنین بررسی و انتخاب در نسل های در حال تفکیک گندم نان

در این پروژه دو آزمایش انجام شد. در یک آزمایش امکان انتخاب آلل های موثر در کیفیت بر مبنای نشانگرهای مولکولی در نسلهای در حال تفکیک سنجیده شد و در آزمایش دیگر ژنهای دخیل در سختی دانه گندم ارقام ایرانانجام گردید. هر دو آزمایش بر مبنای نشانگرهای‭DNA‬از جمله نخستین آزمایشات انجام شده در بخش تحقیقات غلات بودند. در آزمایش اول سعی گردید با روش ‭marker-assisted selection‬آلل های موثرتر گلوتنین وزن بالا در کیفیت نهایی نانوایی (‮‭10‬+5‭) Glu-A‬1‭b (‬2*)، ‭Glu-B‬1‭i (‬‮‭17‬+‮‭18‬)، ‭and Glu-D‬1‭d)) ‬را در نسلهای اولیه در حال تفکیک F2و F3 فیکس نماییم. بدین منظور از یک جمعیت نسل F2مربوط به اقلیم معتدل استفاده شد. ‮‭40‬ فرد F2 در مزرعه بهنژادی اتیکت گزاری گردیدند و نمونه برگ انها به آزمایشگاه آورده شد. از درون آن ها افرادی که بر اساس نشانگر ها تشخیص داده شد واجد هر سه آلل هستند به نسل بعد برده شد و همین روتین در نسل F3 در مزرعه بهنژادی انجام گردید تا افراد F4ی بدست آید که هر سه آلل در انها فیکس شده باشند. نتیجه ی ساده ای از آوردن علم ژنومیک بر سر مزرعه بهنژادی می باشد که با تمامی نقاط ضعف آن مبین این موضوع است که به خاطر وجود برنامه بهنژادی در بخش غلات می توان چنین استفاده های عملی از علم ژنومیک در گندم نشان داد.سختی دانه گندم اثر زیادی بر کیفیت آرد و خمیر برای نانوایی دارد و از معیار های کلاس تجاری گندم می باشد. در آزمایش تعیین ژنوتیپ ژن های دخیل در سختی دانه با استفاده از پرایمر های الل اختصاصی حذف ژنی برای ژن ‭Pina-D‬1 و آلل اختصاصی ‭SNP ‬اختصاصی برای ژن ‭Pinb-D‬1 اقدام به تعیین ژنوتیپ ارقام ایرانی و سیمیتی گردید. به طور کلی بیشتر ارقام ایرانی واجد ژنوتیپ گندم نرم شناخته شدند و استنتاج ما این بود که روابط با مرکز بین المللی سیمیت باعث افزایش فرکانس آلل های سخت تر و در مجموع بهبود کیفیت شده است. همچنین نیروی لازم جهت خرد کردن دانه گندم به عنوان آزمون فنوتیپ برای فقط تعدادی از ارقام اندازه گیری شد که به طور کلی همبستگی خوبی بین ژنوتیپ و فنوتیپ مشاهده شد. به نظر می آید که با تجهیز آزماشگاه شیمی و تکنولوزی بذر به دستگاه ‭SKCS hardness ‬برای سنجش سختی دانه از یک طرف و استفاده مستمر از این چند پرایمر ساده در آزمایشگاه ژنتیک بتوان در تقسیم بندی کلاسیک گندم های ایران برای صفت سختی دانه اقدام نمود. در شرایط بهنژادی ایران سختی دانه یکی از حلقه های مفقوده بهبود کیفیت به شمار می رود.