توسعه تحقیقات و تجاری سازی آبیاری قطره ای زیرسطحی

در شرایط حاضر یکی از راهبردهای بسیار مهم در رفع فقر و گرسنگی، استفاده کاراتر از آب های موجود است. برای تحقق این مهم ممکن است راه حل های مختلفی پیشنهاد گردد، ولی به طور کلی دو راه حل عمده را بایستی مورد کنکاش قرار داد. افزایش تولید با حفظ منابع آبی موجود (مدیریت زراعی) و حفظ تولید موجود اما با مصرف آب کمتر (مدیریت آبیاری) دو گزینه ی مهم ارتقا بهره وری و کارایی مصرف آب می باشند. برنامه ریزان اجرایی کشور در تلاش اند تا هرساله بر وسعت زمین های آبیاری تحت فشار با هدف استفاده کاراتر از آب بی افزایند. آبیاری تحت فشار یکی از راهبردهای مناسب برای افزایش بهره وری آب محسوب شده و در کشور برنامه هایی برای افزایش اراضی با آبیاری تحت فشار تدوین و اجرا شده است. اما شناخت مسایل، تنگناها و همچنین مزیت ها در به کارگیری این روش ها ضمن ایجاد فایل های اطلاعاتی مناسب، قادر خواهد بود تا خط مشی برنامه ریزی آینده در ارتقا مدیریت آبیاری را برای برنامه ریزان کشور تعیین نماید. روش آبیاری قطره ای یکی از این روش هاست که در صورت تحقق آن اثربخشی فراوانی در جهت بهبود بهره وری آب خواهد گذاشت. آبیاری قطره ای زیرسطحی ‭(Subsurface Drip Irrigation‬، ‭SDI) ‬نوعی آبیاری قطره ای است که آب در زیر سطح زمین در اختیار گیاه قرار می گیرد و به همین دلیل نسبت به روش قطره ای سطحی از مقدار مشخصی از آب کاراتر استفاده می کند که در نهایت از نظر اقتصادی و تولید درآمد نیز به نفع کشاورز خواهد بود. آبیاری قطره ای زیرسطحی نسبت به دیگر روش های آبیاری از جمله آبیاری قطره ای سطحی مزایای بیشتری دارد. اما برای اثربخشی این روش آبیاری در تولید و حفظ منابع آبی، نیاز به طراحی، اجرا و نگهداری مناسبی از سیستم است و این موارد در شرایط محدودیت های کمی و کیفی منابع آب و خاک با چالش های بیشتری روبرو خواهد بود. در گزارش حاضر نقاط قوت و ضعف و شرایط کاربرد سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی و نتایج تحقیقات محصولی در خارج و داخل کشور مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته و همچنین نتایج تحقیقات بر روی مسایل فنی سیستم در راستای توسعه و تجاری سازی این روش آبیاری ارایه شده است. تجاری سازی مراحلی دارد که می بایست با تامل و مرحله به مرحله پیش رود و در این مراحل ارزشیابی فنی، اقتصادی، بررسی قابلیت اجرایی و امکان سنجی سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی به عنوان یک طرح و یا نوآوری فنی دارای اهمیت است. مسایل فنی مورد بررسی در این گزارش شامل توزیع ریشه و نفوذ آن به قطره چکان ها، کیفیت آب و چالش های تجمع شوری در خاک و سیستم، صافی ها، آبیاری دقیق و خودکارسازی می باشد. کلمات کلیدی: آبیاری قطره ای زیرسطحی، تجاری سازی، کارایی مصرف آب