بررسی تغییرات عوامل موثر بر رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس و تولید آفلاتوکسین در طول مدت انبارداری پسته

انبارداری پسته و شرایط آن یکی از مهمترین مراحل در زنجیره تولید پسته سالم و عاری از آلودگی است. نامناسب بودن شرایط انبار ممکن است منجر به ایجاد آلودگی یا افزایش آلودگی به آفلاتوکسین در محصول تولید شده گردد. برای این منظور عوامل تاثیر گذار روی آلودگی محصول پسته موجود در انبارها به آفلاتوکسین شامل رطوبت نسبی، درجه حرارت، رطوبت مغز پسته، فعالیت آبی و آلودگی به آفات در ‮‭47‬ انبار مختلف در شهرستان های رفسنجان، کرمان، سیرجان و زرند در فواصل سه ماهه به مدت یک سال بررسی گردید. انبارهای مورد بررسی از نظر فنی و مکانیزه بودن، تفاوتی نداشتند. اما از لحاظ مساحت و میزان پسته انبار شده در آنها متفاوت بودند. مدت زمان نگهداری پسته در انبارها از 1 تا ‮‭12‬ ماه متغیر بود. خسارت ناشی از پرندگان و جوندگان به ندرت در انبارهای مورد مطالعه مشاهده گردید. آلودگی به شب پره خرنوب و شب پره هندی در تعدادی از انبارها با فراوانی کمتر از 1 در صد برای هر آفت مشاهده شد. دامنه تغییرات فعالیت آبی و رطوبت مغز پسته در طی نمونه برداری به ترتیب از ‮‭0/46 - 0/12‬ و ‮‭5/3 - 3/1‬ درصد در انبارهای مختلف متغیر بود. در بیشتر انبارهای مورد بررسی تغییرات دامنه رطوبت نسبی انبار ها از ‮‭24‬ تا ‮‭26‬ درصد متغیر بود که حداقل و حداکثر آن به ترتیب ‮‭13‬ و ‮‭36/5‬ درصد بود. از طرف دیگر تغییرات رطوبت مغز پسته و فعالیت آبی با گذشت زمان انبارداری در تمامی انبارهای مورد بررسی تقریبا" ثابت بود. این موضوع نشان می دهد که تبادل رطوبتی بین پسته و محیط اطراف آن در سطحی نیست که بتواند رشد قارچ ‭Aspergillus flavus ‬و تولید آفلاتوکسین را تحت تاثیر و یا افزایش دهد. وضعیت آلودگی میوه پسته به گونه های قارچ آسپرژیلوس موجود در انبارهای مختلف از غیرقابل تشخیص تا یک درصد در بیشترین مقدار خود متفاوت بود. نتایج نشان می دهد وضعیت کلی انبارهای موجود در استان کرمان به نحوی نیست که باعث ایجاد یا افزایش شرایط مناسب برای رشد قارچی و تولید آفلاتوکسین گردد. با این وجود کنترل آفات انباری از اهمیت خاصی برخوردار است، که به نظر می رسد در سطح نسبتا" خوبی کنترل می شوند. واژه های کلیدی: رطوبت نسبی، فعالیت آبی، ‭Aspergillus flavus‬، شرایط نگهداری، پسته، رطوبت مغز