بررسی تغییرات فصلی تولید و مصرف گیاهان مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (آذربایجان شرقی - سهند)

گونه های موجود در مراتع دارای تولید متفاوتی در ماهها و سالهای مختلف هستند. همچنین در ماههای مختلف نیز مقادیر متفاوتی از گونه ها توسط دام مستقر در مرتع مورد مصرف قرار میگیرند. برای بررسی میزان تولید و مصرف و نسبت آنها، برای هرگونه تعداد 5 پایه برای هر ماه در داخل قرق برای تعیین میزان تولید و همین تعداد پایه در خارج قرق برای بررسی میزان مصرف انتخاب گردید. در طول فصل چرا، هر ماه میزان علوفه پایه های انتخاب شده برداشت و در پاکتهای کاغذی به آزمایشگاه منتقل گردید که پس از خشک شدن توزین شد. در طول چهار سال در سایت سهند، تولید کل از ‮‭1755‬ کیلو گرم در هکتار تا ‮‭1857‬ کیلوگرم در هکتار متغییر بود که درسال ‮‭87‬ کمترین میزان تولید و در سال‮‭88‬ بیشترین مقدار علوفه تولید شد. میزان مصرف دام از علوفه در3 سال از4 سال بسیار زیاد و در حدود ‮‭63‬ تا ‮‭71‬ درصد بود اما در سال ‮‭86‬ میزان بهره برداری از کل علوفه در حدود ‮‭46‬درصد بود که دلیل آن نرمال بودن آن سال از لحاظ میزان تولید علوفه بود. در سال ‮‭89‬ بیشترین بهره برداری از علوفه مرتع صورت گرفت که دلیل آن دام مازادی بود که بهره بردار وارد منطقه کرده بود (اجاره مرتع به طور مخفیانه به افرادی دیگر). نسبت مصرف علوفه در ماههای مختلف متفاوت بود. بطوریکه در 4 سال ‮‭86‬ تا ،‮‭89‬ هرساله نسبت مصرف علوفه در ماه شهریور کمترین مقدار و در خرداد بیشترین بود. در سالهای ‮‭86‬ و ‮‭87‬ بیشترین میزان مصرف در خرداد ماه وجود داشت که دلیل آن دام زودتر از زمان مقرر در مرتع حضور داشت. در سال ‮‭88‬ و ‮‭89‬ بدلیل اینکه دام به موقع در مرتع حضور داشت حداکثر میزان مصرف به تیر ماه منتقل شد.در شهریور ماه نیز کمترین میزان مصرف در مرتع وجود داشت. میزان مصرف دام از علوفه این گونه به ترتیب در سال ،‮‭45/5 86‬ درصد، در سال ‮‭87‬ در حدود ‮‭55/5‬ درصد، در سال ‮‭88‬ در حدود ‮‭49‬ درصد و در سال ‮‭89‬ در حدود ‮‭53‬ درصد می باشد. نسبت مصرف علوفه در ماههای مختلف متفاوت بود. بطوریکه در سال ‮‭86‬ بیشترین مصرف علوفه در ماه تیر (‮‭46/2‬ درصد) و کمترین مصرف علوفه در ماه خرداد (‮‭44/8‬ درصد) بود. در سال ‮‭87‬ بیشترین مصرف علوفه در ماه مرداد (‮‭58‬ درصد) و کمترین مصرف علوفه در ماه خرداد (‮‭41/9‬ درصد) بود. در سال ‮‭88‬ بیشترین مصرف علوفه در ماه شهریور (‮‭63/7‬ درصد) و کمترین مصرف علوفه در ماه خرداد (‮‭27‬ درصد) بود. در سال ‮‭89‬ بیشترین مصرف علوفه در ماه شهریور (‮‭71/1‬ درصد) و کمترین مصرف علوفه در ماه خرداد (‮‭32‬ درصد) بود. کلمات کلیدی: میزان تولید میزان مصرف- گونه های مرتعی- سهند- آذربایجان شرقی