بررسی شیوع اسهال روتاویروسی و شناخت سروتایپ های رایج آن در بین گوساله های گاوداری های استان تهران و البرز

امروزه با توجه به رشد روزافزون جمعیت و نقش دامها در تهیه منابع پروتیینی بشر، دامها سرمایه های ارزنده هر کشور محسوب می شوند. لذا هر راهکار علمی که باعث سلامت دامها و کاهش مرگ و میر آنها گردد، کمک بزرگی به صنایع دامی می نماید. علاوه بر این سلامت دامها باعث تولید گوشت و شیر بیشتری توسط آنان و بهره دهی مناسب تر آنان می گردد. اسهال دامها که عوامل متعددی در آن دخیل هستند، از علل عمده کاهش بهره وری و از بین رفتن منابع پروتیینی حیوانی و موجب ضررهای اقتصادی می باشد. بنا بر این مطالعه عوامل این بیماری بسیار حایز اهمیت می باشند. روتاویروس یکی از شایع ترین عوامل اسهال حاد ویروسی در میان نوزادان گاوهای اهلی در سراسر دنیا می باشند. از اینرو مطالعه سروتایپ های شایع در هر منطقه، جهت مطالعات اپیدمیولوژیکی و تولید واکسن دارای اهمیت بسیار می باشد. از آنجا که آمار دقیقی از شیوع روتاویروس و سروتایپ های در گردش در بین دامهای ایران گزارش نشده است، انجام این تحقیق به جهت شناخت ژنوتایپ های ویروسی شایع در منطقه حایز اهمیت می باشد. در این تحقیق ابتدا لیست گاوداریهای صنعتی و نیمه صنعتی و جمعیت گاوهای شیری آنها در استان تهران از سیستم ‭GIS ‬تهیه و محاسبات آماری جهت نمونه برداری از گاوداریهای مذکور انجام شد. طبق توافقهای انجام شده و با کمک سازمان دامپزشکی و دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، ‮‭500‬ نمونه از گوساله های دارای اسهال تا سن تا یک ماهگی تهیه شدند و آزمایش ‭ELISA ‬با عصاره های مدفوعی به منظور تشخیص روتاویروس بر روی ‮‭253‬ نمونه انجام گرفت که وجود روتاویروس را در ‮‭94‬/%‮‭37‬ از نمونه ها ثابت نمود. استخراج ‭RNA ‬تام از ‮‭253‬ نمونه مدفوعی انجام شد‭. RT-PCR ‬ژن ‭VP‬6، نشان داد که 5/%‮‭58‬ نمونه ها دارای روتاویروس گروه ‭A (RVA) ‬می باشند. همچنین مشاهده شد شیوع فصلی روتاویروس در طول سال متغیر می باشد به طوری که پیک شیوع ‮‭10‬% %‮‭80‬ در فصل زمستان می باشد. تعیین ژنوتایپ %‮‭57/67‬ ‭G ‬از نمونه های مثبت با آزمایش ‭semi nested multiplex RT-PCR ‬به دست آمد که نشان داد ژنوتایپ G6 با %‮‭50‬ بالاترین شیوع را دارد و بعد از آن ژنوتایپهای G‮‭10‬ با %‮‭38‬ و G8 با %8 شیوع قرار دارند. یک شیوع %4 از ژنوتایپهای G6 و G‮‭10‬ نیز به طور همزمان مشاهده شد. همچنین ژنوتایپ %‮‭9/39‬ ‭P ‬از نمونه های مثبت با آزمایش ‭semi nested multiplex RT-PCR ‬به دست آمد که نشان داد ‮‭19‬/%‮‭71‬ از نمونه ها ژنوتایپ 5‭]P] ‬و ‮‭12‬/%‮‭27‬ نمونه ها ژنوتایپ ‮‭11‬‭]P] ‬را دارند. ‮‭69‬/%1 از نمونه ها هم ژنوتایپهای P5 و P‮‭11‬ را به طور همزمان نشان دادند. نتایج این مطالعه همینطور نشان داد که در این مطالعه دوسالانه سویه های شایع روتاویروسی به ترتیب شامل 5‭]G‬6‭P] ‬با ‮‭49/15‬% ، ‮‭11‬‭]G‬‮‭10‬‭P] ‬با ‮‭16/95‬%، 5‭]G‬‮‭10‬‭P] ‬با ‮‭15/25‬%، ‮‭11‬‭]G‬6‭P] ‬با ‮‭6/78‬%، 5‭]G‬8‭P] ‬با ‮‭3/39‬%، ‮‭11‬‭]G‬8‭P] ‬با ‮‭69‬/%1 بودند. عفونت های مخلوط ‮‭11‬‭]G‬6‭+G‬‮‭10‬‭P[‬5]، G6‭+G‬‮‭10‬‭P] ‬و ‮‭11‬‭]G‬‮‭10‬‭P[‬5‭]+P] ‬هم به ترتیب با شیوع ‮‭3/39‬%، ‮‭69‬/%1 و ‮‭69‬/%1 مشاهده شدند. این مطالعه، اولین مطالعه ای است که بر روی تعیین همزمان ژنوتایپ های ‭G ‬و ‭P ‬و از نظر وسعت منطقه تحت پوشش در یکی از بزرگترین مناطق گاوداری ایران انجام شده است. همچنین در این مطالعه با بهره گیری از روش مولکولی، شیوع روتاویروس مشخص شده است که در مقایسه با روش ‭ELISA ‬تخمین دقیق تری را از شیوع روتاویروس می دهد. رویهمرفته، این تحقیق پیش نیازی است برای تصمیم گیری دقیق برای ساخت یک واکسن کارامد و موثر جهت پیشگیری از عفونت های روتاویروسی و گنجاندن آن در برنامه واکسیناسیون گاوها.