تعیین مناسب ترین آزمون بنیه(ویگور) بذر دورگ های مختلف ذرت

به منظور تعیین مناسبترین آزمون ارزیابی بنیه بذر و گیاهچه دورگ سینگل کراس‮‭704‬پژوهشی آزمایشگاهی و مزرعه ای در طی سال های‮‭1388‬ و ‮‭89‬ به اجرا در می آید. ابتدا در مرحله آزمایشگاهی، در آزمایشگاه تجزیه کیفی بذر موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در کرج، از میان نمونه بذرهای های ارسالی، به طور تصادفی نمونه بذرهای اندازه های گرد، متوسط و پهن دارای قوه نامیه استاندارد(‮‭88‬)، بالای استاندارد(بالاترین میزان قوه نامیه نمونه های هر دورگ) و پایین(پایین ترین میزان قوه نامیه نمونه ها) تولید سال‮‭87‬ در سال اول دورگ سینگل کراس‮‭704‬ که در استان های اردبیل(مغان) و فارس و سال‮‭88‬ در سال دوم تنها استان اردبیل(مغان) تولید شده بودند، انتخاب شده و تحت آزمون جوانه زنی استاندارد قرار گرفته و قوه نامیه و برخی از شاخص های مرتبط با بنیه بذر و گیاهچه نظیر تعداد گیاهچه های عادی و غیرعادی، سرعت و متوسط زمان جوانه زنی، سرعت جوانه زنی روزانه، طول گیاهچه، ریشه چه و ساقه چه و وزن تر و خشک آنها اندازه گیری می شوند. سپس آزمون های بنیه بذر شامل: سرما، پیری تسریع شده و هدایت الکتریکی انجام گرفتند. با مساعد شدن شرایط آب و هوایی و فرا رسیدن تاریخ کاشت، باقی مانده بذرها در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در کرج کشت شدند. به طور روزانه تعداد گیاهچه های ظاهر شده یادداشت برداری گردیده و سرعت ظهور و درصد سبز نهایی گیاهچه ها و برخی ویژگی های مرتبط نیز تعیین شدند. پس از استقرار کامل گیاهچه ها در مزرعه، ارتفاع‮‭20‬ بوته از هر کرت که به طور تصادفی انتخاب شده اند و نیز وزن وزن خشک این بوته ها به عنوان معیاری از بنیه گیاهچه در مزرعه تعیین می گردند. همچنین با فرا رسیدن با فرا رسیدن مرحله برداشت دانه، برخی صفات ظاهری بوته مانند ارتفاع و غیره و نیز عملکرد دانه و اجزای آن تعیین می گردند. در اتاق رشد نیز به منظور حذف اثر شرایط محیطی بر تغییرات ویژگی های مورد بررسی، یک آزمایش درون گلدانی اجرا گردید تا فارغ از اثر شرایط متغیر آب و هوایی و شرایط بافت و ساختار خاک و عمق کاشت، اثر کیفیت بذر بر ظهور گیاهچه و استقرار آن مورد بررسی قرار گیرد. داده های بدست آمده از مرحله آزمایشگاهی، مزرعه ای و اتاق رشد تجزیه و تحلیل آماری گردیده و نیز با تحلیل ضرایب هنبستگی رابطه شاخص های جوانه زنی بذر و بنیه گیاهچه با میزان ظهور گیاهچه در مزرعه و صفات وابسته تعیین شده و نیز با تحلیل رگرسیون مناسب ترین روش آزمون بنیه بذر و گیاهچه ذرت هیبرید سینگل کراس‮‭704‬ مشخص گردید. نتایج مشخص ساخت که در سال اول اجرای تحقیق بذرهای تولید مغان از لحاظ تمامی شاخص های مورد بررسی از برتری نسبت به بذرهای تولید فارس برخوردار بودند. به طور کلی از لحاظ اندازه بذر در اکثر شاخص های جوانه زنی و بنیه گیاهچه و ظهور گیاهچه در مزرعه اندازه پهن از برتری برخوردار بوده ولی در بساری از این شاخص های تفاوت معنی دار بین اندازه پهن و متوسط وجود نداشت. بذرهای دارای قوه نامیه بالای استاندارد از لحاض شاخص های مورد بررسی از برتری برخوردار بودند. نتایج حاصل از آزمون سرما به طور نسبی از همبستگی قوی تری با ظهور گیاهچه در مزرعه برخوردار بود و برآورد بهتری از آن ارایه داد. واژه های کلیدی: دورگ های ذرت، قوه نامیه بذر، بنیه بذر و گیاهچه.