بررسی تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام از مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (کرج- کردان)

مراتع از گونه های گیاهی مختلفی تشکیل شده است که هر یک دارای مراحل رویشی و زایشی متفاوتی میباشند. بنابراین هر یک از گونهها در زمان خاصی از دوره رویش آمادگی چرا داشته و در زمان خاصی نیز باید چرای آن متوقف شود. گذشته از آن خاک مرتع نیز در زمان های معینی آمادگی ورود دام به مرتع را دارد. بدون شناخت این خصوصیات در یک مرتع، تعیین فصل چرا و مدیریت چرا و دام مقدور نمیباشد. با انجام این بررسی، امکان تجدید نظر در برنامه مدیریت چرای مراتع مناطق دارای پوشش گیاهی مشابه فراهم میشود. به همین منظور برای تعیین ورود بموقع دام به مرتع و خروج به هنگام آن از مرتع، این تحقیق در مراتع نیمه استپی کردان در استان البرز بمدت 4 سال(‮‭1386-1389‬) اجرا شد. اطلاعاتی از جمله مراحل فنولوژی و ارتفاع کل گیاه بر حسب سانتیمترمربوط به 3 گونه مهم مرتعی منطقه ‭Ajuga chamaecistus‬، ‭Bromus tomentellus ‬و ‭Stipa hohenckeriana ‬و همچنین وضعیت رطوبتی خاک از زمان شروع فصل رویش تا خشک شدن گیاه بمدت‮‭20‬ هفته و در 4 سال جمع آوری و در فرم های ویژه ای ثبت گردید. جهت تعیین زمان مناسب خروج دام از مرتع از روش ارزیابی در صد بهره برداری شده از گونه های اصلی مرتع و مقایسه آن با حد بهره برداری مجاز آنها استفاده شد. نتایج نشان داد که بین 3 گونه مرتعی از نظر مراحل فنولوژی و ارتفاع گیاه در سالهای مورد بررسی تفاوت وجود دارد. تقویم کنونی ورود دام در منطقه اوایل اردیبهشت ماه است که با توجه به نتایج این طرح دام باید اواسط اردیبهشت تا اواخر آن به منطقه وارد شود. زمان خروج دام نیز با بررسی حد مجاز گونه ها و مقایسه با میزان بهره برداری در گونه های مختلف نشان داد که زمان خروج دام در اواخر تیر ماه مناسب است که با تاریخ کنونی منطقه مطابقت دارد.واژه های کلیدی: آمادگی مرتع، زمان مناسب ورود دام به مرتع، فنولوژی، مدیریت چرایی، سایت کردان.