بررسی تغییرات فصلی تولید و مصرف گونه های مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (اردبیل- سایت ارشق)

هر چندکه تولید علوفه مرتع بسته به شرایط آب و هوایی متغییر است در عین حال هر یک از گونههای مرتعی در ماه های فصل چرا و سال های مختلف، تولید معینی دارد. دام چرنده نیز در هر مقطع از فصل چرا و سالصهای مختلف مقدار علوفه معینی مصرف میصکند. بدون شناخت خصوصیات تولیدی گیاهان و میزان مصرف علوفه یک مرتع در طول دوره چرا، برنامهریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمیباشد. در این تحقیق با هدف تعیین مقدار تولید و علوفه چرا شده در زمانی های مختلف فصل چرا ، شش گونه گیاهی دایمی به انضمام گیاهان یکساله در سایت ارشق اردبیل به مدت چهار سال(‮‭1386‬تا ‮‭1389‬) مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد بطور متوسط ‮‭62/55‬ درصد علوفه تولیدی مرتع فقط توسط دو گونه ‭Artemisia fragrans ‬و ‭Kochia prostrata ‬بود. سهم تولید بقیه چهارگونه دایمی ‮‭31/29‬ درصد و تولید یکساله ها ‮‭17/90‬ درصد بود. پیک تولید مرتع در تیرماه بود و تولید در ماههای بعدی تا آذر ماه روندی نزولی داشت. بطور متوسط ‮‭65‬ درصد از تولید مرتع توسط دام استفاده شد. در‮‭70‬ درصدگونه ها بیش از ‮‭50‬ درصد علوفه تولید شده مصرف شد. سهم بیشتری از علوفه مصرف شده مرتع در ماه های تیر و خرداد بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کمترین مقدار علوفه در سال اول(‮‭1386‬) و بیشترین مقدار تولید علوفه در سال ‮‭1387‬ بود، همچنین از نظر پایداری( اثر متقابل سال ا ماه ) گونه های ‭Artemisia fragrans ‬و ‭Kochia prostrata ‬بیشترین پایداری تولید و مصرف علوفه را در طی سالصها داشتند و گونه‭Astragalus brachyodonuts ‬جزگونهصهای پایداری با تولید کم بود. با توجه به همبستگی بین تولید و مصرف، گونه هایی که تولید زیاد داشتهصاند، مصرف شان نیز بیشتر بود. کلمات کلیدی: تولید علوفه، مصرف علوفه، گونه های پایدار، فصل چرا، استان اردبیل.