پایش ویرولانس عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم ‭(Puccinia triticina) ‬در ایران با کشت خزانه تله ‭(91-1389)‬

گندم یکی از غلات مهم در کشور ما و همچنین دنیا میباشد. بیماری زنگ قهوه ای گندم جز بیماریهای خسارت زا در مناطق جنوب، غرب و حاشیه دریای خزر در کشور ما است. در یک دوره دو ساله از سال زراعی ‮‭1389-90‬ جهت تعیین فاکتورهای بیماریزایی و تغییرات احتمالی سالیانه عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم این تحقیق در مناطق همدان ، کرج، مشهد، اهواز ، زرقان ، ساری، اسلام آباد غرب، اردبیل، بروجرد، گرگان، کلاردشت، مراغه و مغان با کاشت خزانه تله ‭(T.N) ‬اجرا گردید. خزانه شامل ‮‭38‬ لاین ‭Near Isogenic (NIL) ‬که عمدتا با رقم ‭Thatcher ‬تهیه شده بود و هر لاین دارای ژن/های مقاومت مشخصی ‭(Lr Gene) ‬به زنگ قهوه ای به همراه رقم حساس بولانی بود. بر اساس نتایج حاصله، گیاهان حامل ژن/های مقاومت به عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم در مناطق مختلف کشور شامل ‭Lr‬،‮‭29‬ ‭Lr‬،‮‭28‬ ‭Lr‬،‮‭25‬ ‭Lr‬،‮‭32‬‭Lr‬‮‭35‬ و ‭Lr‬‮‭36‬ در تمام مناطق مورد مطالعه مقاوم بودند. در مجموع دو سال بر اساس نتایج ارقام تجاری جدید اروم، پارسی، زراع، مروارید دارای مقاومت قابل قبولی نسبت به عامل بیماری در مناطق مختلف کشور بودند. سایر ارقام دارای واکنش متفاوتی از نیمه حساس تا حساس از خود نشان دادند که این موضوع به اختلاف مقاومت ژنتیکی ارقام و لاین های مختلف بر می گردد. واژه های کلیدی: گندم، زنگ قهوه ای، مقاومت، لاین های آیزوژنیک