بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ارقام و لاین های امیدبخش گندم دوروم درآزمایش های یکنواخت سراسری در اقلیم گرم کشور‭( (ERDYT-W‬

تهیه ماکارونی عمده ترین نوع مصرف گندم دوروم است. میزان مصرف سرانه نان با افزایش تولید ومصرف فرآورده های مختلف صنایع ماکارونی سازی کاهش نشان میدهد. تولید ارقام پرمحصول با کیفیت بالا و مقاوم به بیماریها و جایگزین کردن آنها با ارقام کم بازده و حساس در کشور ما نیز ضرورتی انکار ناپذیر است. یکی از اهداف اصلی برنامه های به نژادی تولید واریته هایی با عملکرد پایداراست. بررسی لاینهای جدید گندم در قالب آزمایشات تکراردار چند منطقه ای و استفاده از جمع بندی نتایج آنها به منظور دستیابی به ارقامی با سازگاری وسیع روشی متداول است. به همین منظور آزمایشی با شرکت ‮‭18‬ ژنوتیپ برتر انتخابی از آزمایشات قبل به همراه دو شاهد شامل یک رقم گندم دوروم بهرنگ و یک رقم شاهد گندم نان (چمران) در 6 ایستگاه مناطق گرمسیری از جمله خرم آباد، داراب ، دزفول و اهواز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی‭(RCBD) ‬با سه تکرار به صورت آزمایش های یکنواخت سراسری ‭(EDYT-W) ‬برای دو س ال زراعی(‮‭1389-90‬ و ‮‭1390 1391‬)کشت و مورد مطالعه ق رار گرفتند. ژنوتیپ های مورد بررسی در 6 خط 6 متری به فاصله ‮‭20‬ سانتیمتری از هم دیگر بر روی دو پشته ‮‭60‬ سانتی متری کشت شدند. میزان بذر مصرفی‮‭450‬ دانه در مترمربع بود . در زمان داشت از مراحل مختلف رشد و صفات مختلف یادداشت برداری بعمل آمد. برای صفت عملکرد دانه داده های حاصل از توزین محصول کرت های هر یک از آزمایش ها به طور جداگانه مورد تجزیه واریانس ساده و مرکب قرارگرفت، سپس میانگین عملکردتیمارها در مناطق با استفاده از روش اکووالانس ریک و نیز روش رتبه بن دی‭(Rank ) ‬و انحراف معیار رتبه ‭(SDR) ‬از لحاظ پایداری مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بررسی ها نشان داد که در سال اول بررسی تعدادی از ژنوتیپها در اغلب مناطق نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشتند که می توان به ژنوتیپ های8 و ‮‭16‬ اشاره نمود. در صورتیکه در سال دوم بررسی ژنوتیپ های،5 ،7 ،‮‭18 8‬،‮‭11‬و ‮‭19‬ برتر بودند. برای گزینش ژنوتیپ ها بر اساس عملکرد دانه، آنهایی انتخاب شدند که در هر دو سال عملکرد بیشتر از سایرین و بالاتر از میانگین کل بوده، از لحاظ میانگین رتبه و پایداری ژنوتیپ های شماره،8 ،‮‭11‬ ،‮‭7 5‬ ، ‮‭18‬ و ‮‭20‬ وضعیت بهتری داشتند. گزینش نهایی با در نظر گرفتن سایر صفات صورت گرفت که بدین ترتیب ژنوتیپ های شماره 8 ‭(TRN//‬‮‭21563‬‭/AA/‬3‭/BD‬‮‭4/2080‬‭/BD‬‮‭5/2339‬‭/RASCON_‬‮‭37‬‭/T ) ‬و ‮‭11‬‭(SNITAN/‬3‭/RASCON_‬‮‭37‬‭/TARRO_‬2‭//RASCON_‬‮‭4/37‬‭/ST ) ‬برای مراحل بعدی ارزیابی ها در شرایط زارعین انتخاب شدند. کلمات کلیدی: گندم دوروم، تجزیه پایداری، عملکرد ، آزمایشات یکنواخت سراسری