تولید ژرم پلاسم جدید از طریق دورگ گیری و ارزیابی نسل ‭F1 ‬در گندم آبی برای اقلیم معتدل ایران

با هدف تولید ژرم پلاسم جدید از طریق ترکیب ژنوتیپ های مطلوب و انتقال صفات مهم نظیر مقاومت نسبت به بیماریها به لاینها و ارقام پر پتانسیل ولی با نقطه ضعف های جزیی تحقیق حاضر به اجرا در آمد. در این تحقیق ارقام و لاینهای بومی و اصلاح شده گندم موجود در بلوکهای دورگ گیری اقلیم های سرد و معتدل شامل‮‭183‬ لاین و رقم در کرج و بیش از ‮‭100‬ لاین و رقم در زرقان و ‮‭351‬ شماره دورگ نسل F1 در کرج و ‮‭84‬ شماره نسل F1 در زرقان حاصل از دورگ گیری های سال زراعی ‮‭1389-90‬ در هر دو ایستگاه مورد بررسی قرار گرفتند. ارقام و لاینهای موجود در بلوکهای دورگ گیری با توجه به صفات خاصی در گروههای مختلف قرار گرفته اند. در این تحقیق ‮‭65‬ برنامه تلاقی ساده در کرج و ‮‭45‬ تلاقی ساده در زرقان با اهداف تولید پتانسیل عملکرد بیشتر، انتقال مقاومت به بیماریها و مقاومت به ریزش دانه بین لاینها و ارقام مختلف انجام و بر ای انجام ارزیابی دورگ بودن و انجام تلاقی های تکمیلی در سال زراعی بعد در نظر گرفته شدند. همچنین تعداد ‮‭96‬ نسل F1 حاصل از تلاقی های انجام شده در سال زراعی ‮‭1389-90‬ برای دورگ بودن در کرج و تعداد ‮‭84‬ نسل F1 در زرقان مورد بررسی قرار گرفتند و پس از حذف موارد مشکوک به خودگشنی و نسلهای ضعیف روی بقیه آنها (در کرج) تعداد ‮‭187‬ برنامه تلاقی تکمیلی شامل تاپ کراس با یک رقم ثالث ، تلاقی برگشتی با یکی از والدین ویا تلاقی با یک دورگ دیگر انجام شد. تعداد ‮‭255‬ نسل F1 حاصل از تلاقی های تکمیلی سال زراعی ‮‭1389-90‬ نیز برای بذر گیری و ارزیابی مورد بررسی قرار گرفتند که پس از حذف نسلهای ضعیف بذر بقیه آنها برداشت گردید تا به عنوان بذر F2 در سال زراعی بعد در ایستگاههای انتخاب کننده مواد گیاهی اقلیم معتدل مورد بررسی و انتخاب بوته قرار گیرند. در زرقان نیز از مجموع ‮‭84‬ نسل F1 بررسی شده، تعداد ‮‭63‬ نسل برای بررسی در نسل F2 در نظر گرفته شدند. واژه های کلیدی : گندم نان ، دورگ گیری ، مقاومت به بیماریها ، صفات زراعی ، نسل F1