بررسی ارزش رجحانی گونه های مرتعی و رفتار چرایی دام در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (بردسیر- کرمان)

یکی از فاکتورهای کلیدی در مدیریت مراتع تعیین ارزش رجحانی گونه های مرتعی توسط دام چرا کننده می باشد. گونههای مرتعی در هر یک از ماه های فصل چرا ارزش چرایی معین و گاه متغییری دارند. برای تعیین ارزش رجحانی از روش های مختلفی استفاده می شود. در این تحقیق جهت تعیین ارزش رجحانی گونه های مرتعی از دو روش زمان سنجی و تعیین درصد مصرف استفاده شد. همچنین برای مطالعه رفتار چرایی دام ، یک دستگاه ‭GPS ‬بر روی یک دام بسته شد. بدین منظور یک روز معین در هر ماه از فصل چرا (روز مورد نظر ثابت بود) هنگام خروج دام از آغل ‭GPS ‬به پشت دام بسته شد. پس از نصب ‭GPS ‬روی دام، دستگاه روشن و روی مد ‭Tract ‬قرار گرفت پس از پایان کار ، اطلاعات ثبت شده توسط دستگاه ‭GPS ‬به رایانه منتقل گردید. برای پردازش اطلاعات از نرم افزار ‭ILWIS ‬استفاده گردید اندازه گیریها در هر ماه تکرار گردید. مسیر حرکت دام در هر ماه مسیری بود که چوپان انتخاب می کرد. نتایج حاصل از روش نشان میدهد که بعضی از گونه های گیاهی بیشتر از سایر گونه ها مورد چرای دام قرار می گیرند و برعکس علاقه دام به چرای از بعضی از گونه چندان زیاد نیست. همچنین باید به خاطر داشت که بعضی از گونه ها در تمام فصل چرا دارای ارجحیت می باشند ولی بعضی از گونه ها ممکن است در بخشی از فصل چرا ( ابتدا یا انتهای فصل) دارای رجحان بالاتری باشند. گراس های یکساله از حدود ‮‭30‬ درصد در اوایل فصل تا حدود ‮‭70‬ درصد از زمان چرای دام را در اواخر فصل بخود اختصاص می دهند. نتایج نشان میدهد که تفاوت معنی داری از لحاظ سرعت متوسط دام، طول مسافت طی شده در طی یک روز، مدت زمانی که صرف چرا شده ، مدت زمانی که صرف استراحت شده و یا مدت زمانی که صرف حرکت دام شده در طی ماههای مختلف فصل چرا و در طی سالهای انجام تحقیق ‮‭1386‬ تا ‮‭1389‬ دیده نمی شود. کلمات کلیدی: ارزش رجحانی، رفتار چرایی دام، روش زمان سنجی، روش تعیین درصد مصرف، سایت کوه پنج، استان کرمان.