مطالعه برآورد خسارت محصول برنج در اثر بیماری بلاست

بیماری بلاست با عامل قارچی ‭Pyricularia oryzae ‬به علت پراکنش وسیع و خسارت شدید به محصول تحت شرایط مطلوب به عنوان بیماری لی برنج در جهان مورد توجه قرار می گیرد. این قارچ بالقوه در نواحی شمالی ایران خسارت زا بوده و همه ارقام محلی برنج کشت شده در این ناحیه به این بیماری حساس می باشند و خسارت محصول ناشی از آن در زمانی که بیماری به حالت اپیدمی درمی آید بسیار بالا خواهد بود. به منظور برآورد اثر بیماری بلاست بر کاهش محصول و اجزا عملکرد،آزمایشی در شرایط مزرعه و به صورت کشت آبی برنج ‭(lowland) ‬انجام شد. با کاربرد میزان بالاتر کود نیتروژن، تغییر در شرایط محیطی با استفاده از آبیاری بارانی و کاربرد قارچکش تری سیکلازول سطوح متفاوتی از شدت بیماری بلاست به دست آمد. آنالیز اثرات بلاست روی برنج نشان داد که حداکثر خسارت محصول در تیمارهای محافظت نشده در مرحله رویشی، زایشی و هر دو مرحله رویشی و زایشی به ترتیب ‮‭72‬/،‮‭6/39 4‬ و ‮‭14/41‬ درصد بوده است. بلاست بند تاثیر بیشتری درکاهش وزن هزار دانه و تعداد دانه پر در هر خوشه و افزایش پوکی نسبت به بلاست گردن داشت. در تیمار محافظت نشده در مرحله رویشی همبستگی معنی داری بین خسارت محصول با درصد بلاست برگ ‭(LB) ‬و درصد بلاست گردن، گره و خوشه ‭(NNPB) ‬در هر دو سال ‮‭1388‬ (‮‭0/868‬ ‭R= ‬، ‮‭0/00517‬ ‭P. value= ‬برای ‭LB% ‬و ‮‭0/848‬ ‭R=‬، ‮‭0/00775‬ ‭P. value= ‬برای ‭NNPB%) ‬و ‮‭1390‬ (‮‭0/785‬ ‭R= ‬، ‮‭0/0211‬ ‭P. value= ‬برای ‭LB% ‬و ‮‭0/801‬ ‭R=‬، ‮‭0/0169‬ ‭P. value= ‬برای ‭NNPB%) ‬وجود داشت. در این تیمار همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین درصد ‭LB ‬و ‭NNPB ‬در سال های ‮‭1388‬ (‮‭0/882‬ ‭R= ‬، ‮‭0/00376‬ ‭(P. value= ‬و ‮‭1390‬ (‮‭0/812‬ ‭R= ‬، ‮‭0/0143‬ ‭(P. value= ‬مشاهده شد. در حالیکه در تیمار محافظت نشده در مرحله زایشی کاهش محصول فقط با درصد ‭NNPB ‬همبستگی مثبت و معنی داری داشت (‮‭0/918‬ ‭R= ‬، ‮‭0/0013‬ ‭P. value= ). ‬واژه های کلیدی: برنج، ‭Pyricularia oryzae‬، خسارت محصول، تری سیکلازول