به گزینی ارقام و هیبریدهای بین گونه ای انگور به منظور دستیابی به پایه متحمل به خشکی (مرحله اول)

بررسی ارقام و ژنوتیپهای انگور موجود در استان آذربایجان غربی از نظر میزان تحمل خشکی، می تواند راهکاری در جهت شناسایی ارقام یا ژنوتیپهای متحمل باشد. با این هدف آزمایشی در ایستگاه تحقیقات باغبانی کهریزدر دو فاز مجزا طی 8 سال انجام خواهد شد. در فاز اول، طی سه سال، بررسی مقدماتی ‮‭51‬ رقم و هیبرید موجود جهت انتخاب غیرمستقیم و غربال اولیه از نظر صفات مورفولوژیک و برخی صفات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل خشکی در انگور انجام شد. صفت های مرتبط نظیر میزان سطح برگ، شاخص سطح برگ، میزان کرک بر روی رگبرگ های پهنک برگ، میزان کرک بر روی دم برگ، ضخامت برگ، تعداد روزنه در سطح تحتانی نسبت به سطح فوقانی برگ، ظرفیت نسبی آب برگ و ضخامت کوتیکول در لایه فوقانی برگ و همچنین زمان رسیدن میوه تعیین و اندازه گیری شد. کلیه یادداشت برداریها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار از 3 بوته و در هر تکرار 5 نمونه مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه میانگینها بر اساس آزمون دانکن و درصورت نیاز برای گروه بندی ژنوتیپها از تجزیه کلاستر استفاده شد. کلاستربندی با ضریب فاصله اقلیدوسی و به روش ‭Between groups linkage ‬انجام گردید. نرم افزارهای آماری مورد استفاده ‭MSTAT-C ‬و ‮‭10‬ ‭.SPSS ver ‬بودند. نتایج نشان داد که از نظر صفات مورد بررسی در ژنوتیپصها، تنوع بسیار بالایی وجود دارد. بر اساس کلاستربندی با استفاده از تجزیه به مولفه ها 4 گروه مجزا بدست آمد که در بین آنها گروه ‭A ‬شامل ارقام گرمیان، طایفی و انگوتکه دارای بیشترین مقادیر صفات مرتبط با تحمل به خشکی بودند و در گروه متحمل قرار گرفتند. در حالیکه در گروه چهارم شامل ارقام گوی ملکی، بولصمازو، قره گندمه، آق شانی، کلاتی، کلکه ریوی، جیغ جیغا، سیاه معمولی، قزل اوزوم و چاوه گا کمترین میزان تحمل بر اساس کلاستربندی مشاهده گردید. با توجه به نتایج ارقام مذکور به عنوان ارقام متحمل و نیمه متحمل انتخاب و در فاز دوم آزمایش به مدت 5 سال بررسیهای مزرعه ای با احداث باغ و اعمال تنشهای آبیاری روی آنها انجام خواهد شد و متحمل ترین آنها به عنوان پایه یا جهت استفاده در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار خواهند گرفت. کلمات کلیدی: ارقام انگور ، تحمل خشکی، صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک