کنترل بیولوژیک بیماری پوسیدگی خاکستری توت فرنگی با استفاده از گونه های جنس قارچی تریکودرما

پوسیدگی خاکستری با عامل ‭Botrytis cinerea ‬یکی از مهمترین بیماریهای توت فرنگی در گلخانه، مزرعه و طی دوره پس از برداشت میباشد. برای کنترل این بیماری حجم زیادی از قارچکشهای مختلف مصرف میشود. لذا باقیمانده سموم در میوه توت فرنگی قابل توجه و نگران کننده است. اثرات سو مصرف آفتکشهای شیمیایی روی محیط زیست و سلامت انسان و همچنین ایجاد مقاومت در بیمارگرها، توجهات جهانی را به سمت روشهای بیخطر مانند کنترل بیولوژیکی معطوف داشته است. یکی از راهکارهای جایگزین برای قارچکشهای شیمیایی، استفاده از عوامل میکروبی مفید میباشد. جدایههای جنس قارچی ‭Trichoderma ‬از میکروارگانیسمهای غالب میکروفلور خاک بوده و با مکانیسمهای متنوع، بیمارگرهای گیاهی مختلف را کنترل میکنند. در این پروژه، ابتدا جدایههای بومی تریکودرما از مزارع توت فرنگی استان مازندران جداسازی و با روشهای مورفولوژی و مولکولی شناسایی شدند. روش مولکولی (استفاده از بارکد ‭DNA) ‬شناسایی مولکولی را تایید نمود و در مواردی هم باعث رفع ابهامات موجود گردید. سپس پتانسیل آنها درکنترل ‭B. cinerea ‬و بیماری پوسیدگی خاکستری در آزمایشگاه و گلخانه در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش کشت متقابل همه ‮‭27‬ جدایه تریکودرما با بیمارگر، اغلب جدایهها بر روی پرگنه ‭B. cinerea ‬رشد نمودند و درآن جا به فراوانی تولید اسپور کردند. بیش از %‮‭66‬ از جدایههای تریکودرما بعنوان آنتاگونیست قوی ارزیابی شدند. به استثنای چند جدایه، اغلب جدایههای تریکودرما کم و بیش باعث لیز شدن سختینههای بیمارگر شدند. 5/%‮‭43‬ جدایهها کاملا سختینهها را لیز کردند. در آزمون اثر متابولیتهای فر ار، تعدادی از تیمارها از نظر کاهش رشد بیمارگر با همدیگر اختلاف معنیدار داشتند اما درصد ممانعت از رشد میسلیومی بیمارگر توسط جدایههای تریکودرما از %‮‭55‬ تجاوز نکرد. در آزمایش تاثیر عصاره کشت، تعدادی از تیمارها در هر دو غلظت (یک و شش میلیلیتر) و در هر دو زمان (‮‭48‬ و ‮‭96‬ ساعت) با همدیگر اختلاف معنیداری نشان دادند و درصد ممانعت از رشد میسلیومی بیمارگر به بیش از %‮‭71‬ (غلظت %5 عصاره کشت) و %‮‭85‬ (غلظت %‮‭30‬ عصاره کشت) رسید. در آزمون گلخانه، مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که تعدادی از تیمارها با یکدیگر و شاهد اختلاف معنیدار داشتند. علیرغم معنیدار بودن آماری، حداقل درصد میوههای آلوده تنها به میزان %‮‭50‬ بود.