بررسی امکان کاهش ورس با تغییر زمان نشا کاری و مدیریت مصرف کود نیتروژن در برنج رقم سازندگی

ورس یکی از مشکلات اساسی در تولید اکثر محصولات زراعی، به ویژه در غلات در تمام دنیا بوده و به شدت عملکرد و کیفیت محصول را کاهش می دهد. در این آزمایش تاثیر چهار سطح کود نیتروژن ) ،‮‭120‬ ،‮‭240 180‬ و صفر کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار( به عنوان فاکتور اصلی و سه زمان انتقال نشا )هفته های اول و سوم خرداد و هفته اول تیرماه( به عنوان فاکتور فرعی در قالب آزمایش کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک هایی کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت 2 سال طی سال هایی ‮‭1386‬ و ‮‭1387‬ بر عملکرد و میزان ورس رقم سازندگی در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد بین دو سال آزمایش از نظر ارتفاع بوته، ‮‭50‬ درصد گل دهی، رسیدگی فیزیولوژیکی، اجزای عملکرد و ورس تفاوت معنی دار در سطح احتمال یک درصد و از نظر عملکرد دانه در سطح احتمال 5 درصد وجود داشت. همچنین بین سطوح مختلف کود نیتروژن از نظر صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، رسیدگی فیزیولوژیکی و میزان ورس تفاوت معنی دار در سطح احتمال یک درصد و از نظر تعداد دانه در خوشه در سطح احتمال 5 درصد مشاهده شد ولی از نظر صفات ‮‭50‬ درصد گل دهی و وزن هزار دانه تفاوت معنی دار نبود. اثر زمان نشا کاری نیز بر عملکرد و اجزای عملکرد، ارتفاع بوته، رسیدگی فیزیولوژیکی، ‮‭50‬ درصد گل دهی و میزان ورس در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل کود نیتروژنازمان نشا کاری بر روی صفات رسیدگی فیزیولوژیکی در سطح احتمال یک درصد و از نظر تعداد خوشه در متر مربع در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود ولی از نظر سایر صفات معنی دار نبود. افزایش میزان نیتروژن تا میزان توصیه شده بر اساس آزمون خاک باعث افزایش عملکرد دانه و بعد از آن باعث کاهش عملکرد دانه گردید. بر اساس نتایج این تحقیق حداکثر عملکرد با ‮‭8361‬ کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت دوم (هفته سوم خرداد) با مصرف ‮‭180‬ کیلوگرم نیتروژن حاصل شد. میزان ورس تحت تاثیر سطوح کودی و زمان نشا کاری در سطح احتمال یک درصد قرار گرفت به نحوی که با افزایش میزان نیتروژن درصد ورس افزایش و تاخیر از زمان مطلوب نشا کاری میزان ورس را کاهش داد. واژه های کلیدی: برنج، خوابیدگی، زمان نشا کاری، نیتروژن