بررسی اثرات ارقام مختلف و روش های کاشت در شرایط تنش خشکی و آبیاری نرمال بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان

استان فارس بزرگترین تولیدکننده گندم در ایران است. از نظر سطح زیرکشت و عملکرد، گندم مهمترین گیاه زراعی در فارس است. در حال حاضر بیشتر سطح زیر کشت گندم آبی به طور سنتی به صورت پخش بذر و سپس دیسک و یا به صورت کاشت بذرها روی ردیفصهای نزدیک به هم برروی سطح صاف مزرعه است و آبیاری به صورت غرقابی انجام میصشود. روش کاشت سنتی برای گندم دارای معایبی است. برای مطالعهصی پاسخ ژ نوتیپصهای گندم به روش کاشت بر بستر صاف و بر روی پشته، تحت رژیمصهای مختلف آبیاری، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب در سال-های ‮‭1385-86‬ و ‮‭1386 -87‬ انجام شد. آزمایش بصورت کرتصهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکصهای کامل تصادفی با سه تکرار بود. عامل اصلی رژیم آبیاری با دو سطح (1‭W : ‬آبیاری مطلوب تا انتهای فصل و 2‭W: ‬قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی) بود. عامل فرعی روش کاشت با دو سطح (کاشت بر بستر صاف و کاشت بر روی پشته) بود. عامل فرعی فرعی چهار ژنوتیپ متفاوت گندم (شیرودی (شاهد منطقه)، ‮‭80-18‬‭-S-‬‮‭3-83‬، ‭S ‬و ‮‭82-10‬‭-S) ‬بود. بر اساس نتایج، تنش خشکی پس از گلدهی عملکرد دانه و اجزای آن را در همهصی ژنوتیپصها کاهش داد. دلیل اصلی کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی، کاهش تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در این شرایط بود. ژنوتیپ ‮‭80-18‬‭-S ‬بیشترین عملکرد دانه (‮‭5712‬ کیلوگرم در هکتار) را در شرایط آبیاری مطلوب تولید کرد در حالی که، بیشترین عملکرد در در شرایط تنش (‮‭3148‬ کیلوگرم در هکتار) متعلق به رقم شیرودی بود. کارایی مصرف آب در روش کاشت بر روی پشته نسبت به کاشت بر بستر صاف ‮‭21/7‬ درصد بهبود یافت. عملکرد زیست توده و شاخص برداشت به طور مثبت از روش کاشت بر روی پشته متاثر شدند. این مزیتصهای روش کاشت پشتهصای به تنهایی یا برهمکنش آنها، عملکرد دانه را به میزان بیش از ‮‭13‬ درصد افزایش داد. واژههای کلیدی: ژنوتیپ، گندم، روش کاشت و رژیم آبیاری