اثر روش های مختلف تهیه بستر بذر روی عملکرد ارقام سیب زمینی

این تحقیق به منظور مطالعه اثر روش های تهیه بستر بذر بر عملکرد سیب زمینی طی سال های ‮‭1386-1388‬ در مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان(شاهرود) انجام شد. آزمایش با کرت های ثابت در قالب طرح آماری بلوک های نواری بر پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید، که در آن عامل افقی شامل روش های تهیه بستر بذر (1- شخم با گاوآهن برگرداندار+ دیسک زنی، 2- شخم با گاوآهن بشقابی+ دیسک زنی، 3- شخم با گاوآهن چیزل در پاییز+ دیسک زنی 4- شخم با گاوآهن چیزل در بهار+ دیسک زنی) و عامل عمودی شامل سه رقم سیب زمینی (اگریا، دراگا و سانته) بود. در تیمارهای خاک ورزی، شخم با گاوآهن برگردان دار و بشقابی به عمق ‮‭20-25‬ سانتی متر وشخم با گاوآهن چیزل به عمق‮‭25-30‬ سانتی متر اعمال شد. در اردیبهشت سال ‮‭1386‬ ارقام سیب زمینی روی ردیف هایی به فاصله ‮‭75‬ سانتی متر و فاصله ی بوته‮‭20‬سانتی متر کشت شد. پس از برداشت سیب زمینی در پاییز ،‮‭1386‬ در همه کرت ها گندم (رقم الوند) کاشته شد. پس از برداشت گندم زمین به حالت آیش ماند و در بهار ‮‭1388‬ پس از اعمال تیمارهای خاک ورزی ارقام سیب زمینی کاشته شد. کلیه عملیات زراعی ؛ در همه تیمارها به طور یکسان اعمال شد.عرض کرت های افقی 5 متر و طول آن ها ‮‭20‬ متر بود. هرکرت عمودی شامل 5 خط به طول 5 متر بود،که در موقع برداشت پس از حذف دو ردیف کناری و حذف نیم متر از طرفین خطوط باقیمانده برداشت و عملکرد محاسبه شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب داده ها ( ‮‭1386‬ و ‮‭1388‬) نشان داد، از نظر عملکرد بین تیمارهای خاک ورزی، اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد وجود داشت. و تیمار شخم چیزل در بهار با متوسط ‮‭31/1‬ تن در هکتار بیشترین میزان عملکرد را دارا بود. اختلاف بین ارقام از نظر عملکرد معنی دار نبود، و رقم دراگا با متوسط عملکرد‮‭28/42‬ تن در هکتار بالاترین عملکرد را دارا بود. از نظر تعداد غده در بوته، درصد غده های ریز و درشت بین تیمارها اختلاف معنی دار وجود نداشت. از نظر درصد غده های متوسط بین تیمارهای خاک ورزی اختلاف معنی دار وجود نداشت و بین ارقام اختلاف معنی دار (در سطح %5) وجود داشت، رقم سانته با متوسط ‮‭38/85‬ درصد در گروه برتر قرار داشت و ارقام اگریا و دراگا با ‮‭31/53‬ و ‮‭32/15‬ در گروه های بعدی قرار داشتند. بین تیمارهای خاک ورزی از نظر درصد برگردانی خاک، اختلاف بسیار معنی داری (در سطح %1) وجود داشت. گاوآهن برگردان دار و چیزل به ترتیب با متوسط ‮‭72/25‬ و ‮‭38‬ درصد بیشترین وکمترین مقدار برگردانی خاک را دارا بودند. بین تیمارهای مختلف خاک ورزی از نظر دانسیته ظاهری خاک اختلاف معنی دار وجود نداشت. بیشترین و کمترین مقدار دانسیته ظاهری خاک به ترتیب مربوط به تیمار استفاده از گاوآهن برگرداندار و چیزل بود. از نظر کربن آلی خاک بین تیمارهای مختلف خاک ورزی اختلاف معنی دار (در سطح %5) وجود داشت. گاوآهن چیزل و برگردان دار به ترتیب بیشترین وکمترین درصد کربن آلی خاک را دارا بودند. نتایج مربوط به گندم (‮‭1387‬) نشان داد، که صفات مورد بررسی تحت تاثیر تیمارهای خاک ورزی قرار نگرفتند. با توجه به عملکرد سیب زمینی و مزایای استفاده از گاوآهن چیزل، گاوآهن برگردان دار را می توان با گاوآهن چیزل جایگزین کرد. استفاده از گاوآهن چیزل موجب حفظ بقایا در سطح خاک، جلوگیری از فرسایش خاک و اصلاح بافت خاک می شود. پس از برداشت سیب زمینی توسط سیب زمینی کن، برای کاشت گندم، استفاده از دیسک برای خاک ورزی کافی است و به شخم با گاوآهن نیازی نیست. واژه های کلیدی: خاک ورزی، سیب زمینی، عملکرد، گندم