بررسی نیازهای رویشگاهی کنار و شیشم در استان خوزستان

ایران جزو کشورهای کم جنگل بوده و بر روی کمربند بیابان قرار دارد. بنابراین استفاده از گونه های بومی و توسعه آنها برای مقاصد تجاری و حفاظت خاک بسیار ضروری است. برای نیل به این هدف، اولین گام شناسایی توده های طبیعی و بررسی نیازهای رویشگاهی این گونه ها می باشد. در این تحقیق، گونه های درختی شیش م ‭Dalbergia sissoo ‬و ک نار ‭Ziziphus spina-christi‬با توجه به اهمیت اقتصادی (تولید چوب و محصولات فرعی) و وجود توده های طبیعی آن در استان خوزستان انتخاب شده، پس از مشخص نمودن توده های طبیعی آنها، اقدام به برداشت قطعه نمونه هایی به مساحت ‮‭10‬ آر و اندازه گیری قطر قطورترین جست، طول تنه بدون شاخه، ارتفاع کل، کیفیت تاج و همچنین ثبت پوشش گیاهی و زادآوری در قطعه نمونه 1 آری به مرکزیت پلات اصلی گردید. سپس یک پروفیل خاک به عمق ‮‭70‬ سانتی متر از سطح خاک حفر و از عمق های ‮‭50-30‬،‮‭30-0‬ و ‮‭50-70‬ سانتی متری نمونه برداری شده و در آزمایشگاه خاک فاکتورهای بافت، ‭pH‬، نیتروژن، فسفر، کربن آلی و قابلیت هدایت الکتریکی اندازه گیری شدند. درنهایت فاکتورهای خاک با آنالیز آماری چندمتغیره ‭(PCA)‬، کیفیت تاج با آزمون کای اسکویر و فاکتورهای کم ی با استفاده از تجزیه واریانس و آزمون های دانکن و ‭t-student ‬مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج آنالیز آماری چندمتغیره نشان داد که در ‮‭60‬ درصد رویشگاه های ک نار در هر سه عمق خاک، تنها با شن همبستگی وجود دارد و شیش م با کربن آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، نیتروژن، سیلت و رس همبستگی مثبتی داشته است. همچنین در رویشگاه های شیش م سه عمق خاک در یک گروه جای گرفته و از رویشگاه های ک نار متمایز شده اند. تجزیه واریانس وجود اختلاف معنی دار میان قطر قطورترین جست ک نار در رویشگاه های مختلف را نشان می دهد که به دلیل تخریب شدید محیط توسط انسان نمی توان قاطعانه آن را به ویژگی های رویشگاهی نسبت داد. از میان دو رویشگاه مورد بررسی شیش م، میانگین قطر قطورترین جست در دره دیونی (دزفول) بیش از اندیمشک بوده که می توان آن را ناشی از شرایط اقلیمی بهتر به واسطه ارتفاع بیشتر از سطح دریا (‮‭573‬ متر) نسبت به اندیمشک (‮‭295‬ متر) دانست. کلیدواژه: خوزستان، ک نار، شیش م، خاک، کیفیت تاج، قطر یقه، ارتفاع درخت