بررسی قدرت جستجوگری و توانایی کفشدوزک ‭Stethorus gilvifrons Mulsant ‬در کنترل کنه تارتن خرما ‭Oligonychus afrasiaticus McGregor‬

کنه تارتن خرما یکی از آفات زیان آور خرما در مناطق خرماخیز کشور است. کفشدوزک ریز سیاه ‭Stethorous gilvifrons Mulsant ‬مهمصترین و فعالصترین گونه کفشدوزک در شرایط استان خوزستان میباشد. مراحل مختلف رشدی کفشدوزک با نمونه برداری از مناطق نیشکرکاری شرکت کشت وصنعت کارون واقع در شهرستان شوشتر جمع آوری شد. کلنی کنه تارتن خرما به طور مستقیم از نخلصهای آلوده نخلستان رقم برحی از ایستگاه امصالتمیر موسسه تحقیقات خرما و میوهصهای گرمسیری جمعصص آوری شد. تراکمصهای مختلف کنه به تعداد ،‮‭10‬ ،‮‭20‬ ،‮‭40 30‬ و ‮‭50‬ عدد از لارو، پوره و کنه بالغ به صورت گروهصهای جداگانه به عنوان تیمار در نظر گرفته شد و هر تیمار سه بار تکرار گردید. این بررسی در شرایط آزمایشگاهی و در دمای درجه سانتیصگراد، رطوبت نسبی درصد و در دوره روشنایی ‮‭12:12‬ ساعت انجام گرفت. تعداد افراد مرحله رشدی خورده شده در هر گروه و در هر تیمار و تکرار به صورت جداگانه ثبت گردیدند. در این تحقیق اجزای واکنش تابعی با استفاده از نرمافزار اس- ا- اس و به روش جولیانو در دو مرحله انتخاب و تست فرضیه محاسبه شد. با استفاده از مدل مورداک درصد ترجیح کفشدوزک شکارگر روی هر مرحله رشدی کنه محاسبه گردید. واکنش تابعی نوع 3 و 2 به ترتیب برای حشرات کامل و لاروهای کفشدوزک فعال، روی لارو، پوره و کنه بالغ برآورد شد. براساس نتایج تمایل حشرات کامل و لاروهای کفشدوزک برای شکارکردن لاروها، پورهصها و کنهصهای بالغ به تدریج افزایش یافته است. زمان دستصیابی در جمعیت پوره و بالغ نزدیک به هم از لاروهای کمصتر بود. میانگین ضرایب ترجیح شکارگری حشراتصکامل و لارو کفشدوزک برای بالغ و لارو کنه به ترتیب 4/،‮‭0/84 1‬ و ‮‭38‬/،‮‭0/89 1‬ بود. مقادیر صفر تا یک برای ترجیح لارو و بزرگصتر از یک برای بالغ نشان دهنده ترجیح بالغین کنه توسط حشرات کامل و لاروهای کفشدوزک بود. به طورکلی نتایج تحقیقات در فاز آزمایشگاهی که قدم نخست در امکان سنجی کاربرد این کفشدوزک در کنترل کنه تارتن خرما میصباشد، نشان داد که کفشدوزک ریز سیاه از پتانسیل کاربردی بسیار بالایی برای کنترل بیولوژیک برخوردار است. واژهصهای کلیدی: کنه تارتن خرما، کفشدوزک ریز سیاه، واکنش رفتاری، ترجیح میزبانی