بررسی تاثیر تحکیم بستر شیار و آرایش کاشت در بهره وری مصرف آب، کیفیت و کمیت چغندرقند

این پژوهش به منظور بهبود راندمان آبیاری و بهرهصوری مصرف آب در زراعت چغندرقند بصورت اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در منطقه نقده به مدت دو سال (‮‭1388-89‬)اجرا گردید. دو تیمار آرایش کاشت شامل1-کاشت یک ردیفه با فاصله خطوط کاشت ‮‭50‬ سانتی-متر 2،‭((A‬1-کاشت دو ردیفه با فاصله ‮‭50‬ سانتیمتری خطوط کاشت در طرفین جویچه و فاصله ‮‭40‬ سانتیصمتری بوته در روی ردیف ‭(A‬2) در کرتهای اصلی و چهار تیمار نحوه تحکیم بستر شیار شامل تحکیم بستر شیار در یک نوبت غلطک زنی‭(B‬1)، دو نوبت غلطک زنی‭(B‬2)، سه نوبت غلطک زنی‭(B‬3) و بدون غلطک به عنوان شاهد‭(B‬0) در کرتهای فرعی در سه تکرار اجرا گردید. بر اساس تجزیه مرکب نتایج دو سال آزمایش، غلطکصزنی و تعدد آن بر روی عملکرد ریشه و شکر تاثیر معنیصدار نداشت . اثر آرایش کاشت بر روی عملکرد ریشه و شکر چغندرقند در سطح آماری یک درصد معنیصدار شد. متوسط عملکرد ریشه چغندرقند در آرایش کاشت دو ردیفه ‮‭50‬*‮‭40‬ و یک ردیفه ‮‭50‬ سانتیصمتر به ترتیب ‮‭51/74‬ و ‮‭44/76‬ تن در هکتار بود. تغییر آرایش کاشت معمول منطقه (یک ردیفه ‮‭50‬ سانتیصمتر) به آرایش کاشت دو ردیفه ‮‭50‬*‮‭40‬ به افزایش ‮‭15/6‬ درصدی عملکرد ریشه و افزایش ‮‭20/7‬ درصد عملکرد شکر ناخالص انجامید و ‮‭24/2‬ درصد نیز در مصرف آب صرفه جویی گردید.متوسط مصرف آب در تیمار بدون غلطک ‮‭14080‬ متر مکعب در هکتار بود که یک، دو و سه نوبت غلطک زنی در طول فصل زراعی موجب شد به ترتیب ‮‭10/6‬%، 9/%‮‭14‬ و 8/%‮‭18‬ در مصرف آب صرفه جویی شود.سه نوبت غلطک زنی موجب بهبود بهرهصوری مصرف آب (بر اساس عملکرد ریشه) به میزان 6/%‮‭24‬ نسبت به تیمار بدون غلطک گردید.غلطک زنی و تحکیم بستر شیار مشخصات هندسی و هیدرولیکی جویچهصها تحت تاثیر قرار داد و در اولین آبیاری غلطک زنی سرعت پیشروی آب در جویچه را حدود %‮‭30‬ افزایش داد و راندمان کاربرد آب در شیار را ‮‭51/7‬درصد بهبود بخشید. با آرایش کاشت دوردیفه ‮‭50‬*‮‭40‬ و انجام سه نوبت غلتک زنی در زراعت چغندرقند در منطقه نقده تحت روش آبیاری سطحی میصتوان در مصرف آب ‮‭34/7‬ درصد صرفه جویی نمود. کلمات کلیدی: چغندرقند، آبیاری شیاری، راندمان آبیاری و بهره وری مصرف آب