بررسی مزیت نسبی سبزی جات و صیفی جات استان کرمان (مطالعه موردی شهرستان بردسیر)

مزیت نسبی یکی از معیارهای مهم اقتصادی جهت برنامه ریزی تولید، صادرات و واردات است. در مطالعه حاضر وجود یا عدم وجود مزیت نسبی غلات و سبزیجات مهم(گندم، جو، ذرت و سیب زمینی) استان کرمان(مطالعه موردی شهرستان بردسیر) در سال زراعی ‮‭88-87‬ با استفاده از دو نوع شاخص شناسایی مزیت نسبی تعیین گردید. شاخصهای نوع اول شاخص منفعت خالص اجتماعی، هزینه منابع داخلی و نسبت هزینه به منفعت اجتماعی و شاخصهای نوع دوم شاخص کارایی مزیت، مقیاس مزیت و شاخص جمعی مزیت بودند. با استفاده از شاخصهای نوع اول در شرایط فعلی منطقه، محصول سیب زمینی برحسب هر دو نرخ سایه ای ارز و محصولات گندم و ذرت دانه ای برحسب نرخ مطلق سایه ای ارز مزیت نسبی داشتند. محصول جو بر اساس هیچیک از نرخهای ارز مزیت نسبی نداشت. بر اساس شاخصهای نوع دوم، به ترتیب متوسط عملکرد یا کارایی محصولات گندم و ذرت دانه ای و درجه تمرکز محصولات ذرت دانه ای، جو و سیب زمینی نسبت به همه محصولات زراعی استان کرمان بالاتر از متوسط کل کشور و نشاندهنده ترجیح کشاورزان استان به کشت این محصولات بود. همچنین متوسط عملکرد محصول ذرت دانه ای و درجه تمرکز به ترتیب محصولات سیب زمینی و جو در شهرستان بردسیر بالاتر از متوسط کل استان بود. محاسبه ضرایب حمایتی و نتایج حاصل از ماتریس تحلیل سیاستی نشان داد که یارانه غیر مستقیم به تولید محصولات گندم، جو و ذرت دانه ای پرداخت شده و در شرایط بازار داخلی سود بازاری برای تولید کنندگان کلیه محصولات وجود داشته ؛ به علاوه، برحسب نرخ ارز سایه ای مطلق به غیر از محصول جو نظام تولیدی سایر محصولات دارای کارایی بوده، ولی بر اساس نرخ ارز سایه ای نسبی تنها نظام تولیدی محصول سیب زمینی کارایی داشته است و تولیدکنندگان غلات مورد بررسی در شرایط مداخله دولت نسبت به تجارت آزاد، سود بیشتری کسب کرده اند.