افزایش تحمل به شوری در توده گرده افشان دیپلویید ‭8001 ‬در چغندرقند

در این تحقیق از پایه گرده افشان دیپلویید و مولتی ژرم ‮‭8001‬ که تحمل خوبی به شوری دارد استفاده گردید. در همین راستا در خرداد ماه ‮‭1385‬ بذر این توده در مساحت ‮‭1000‬ مترمربع کشت در میاندوآب گردید. در پاییز اقدام به برداشت ‮‭1000‬ ریشه به طور تصادفی گردید. ریشهصها سیلو شده تا زمستان گذرانی در آنها انجام شود. در سال ‮‭1386‬ تعداد ‮‭120‬ ریشه از جهت طولی به 4 قسمت تقسیم گردید و بر روی پشته کشت گردیدند. بدین ترتیب از هر ریشه 4 کلون بدست آمد. در مرحله ساقه روی و قبل از مرحله گلصدهی، کلونصهای هر ریشه به طور مجزا در زیر کیج (قفسص پارچهصای)قرار گرفتند تا بذر تشکیل شود.ص در مرداد ماه پس از رسیدگی فیزیولوژیکی بذر، اقدام به برداشت بذر از روی کلونصصهای زیر کیج گردید. بذر برداشت شده مربوط به هر کیج با هم مخلوط و به سه قسمت تقسیم گردیدند. قسمت اول در برنامه اشتکلینگ به همراه سینگل کراس های نرعقیم ‮‭231‬*‮‭261‬ و لاین نرعقیم C2 و بذر پایه ‮‭8001‬ کشت گردیدند. قسمت دوم بذرها در گلدان های پلاستیکی کشت گردید و در مرحله 6 برگی به سردخانه برای سرمادهی زمستانه منتقل گردیدند. بخش سوم از بذرهای تولیدی برای بررسی میزان تحمل به شوری در گلدانصهای حاوی پرلیت به همراه محلول هوگلند کشت گردیدند. تیمار شوری پس از جوانه زنی بذور اعمال گردید. به طوری که هر هفته میزان نمک در محلول هوگلند به اندازه 6 واحد ‭EC ‬افزایش یافت. برای اندازه گیری محلول نمک از دستگاه ‭EC ‬سنج دیجیتالی قابل حمل استفاده گردید. روند افزایش ‭EC ‬از صفر (محلول هوگلند بدون نمک)، ،6 ،‮‭12‬ ،‮‭18‬ ،‮‭24‬ الی ‮‭102‬میلی موس بر سانتی متر و زمان این دوره از شروع اعمال شوری ‮‭10‬ هفته بود. پس از پایان این مرحله، تعداد‮‭28‬ توده از متحمل ترین لاینصها انتخاب و در آزمایش دیگری تست جوانه زنی با شوری با ‮‭25‬ میلی موس بر سانتی متر انجام شد. نتایج نشان داد که همه تودهصها تا 9 ‭= EC ‬میلی موس بر سانتی متر را بهص خوبی تحمل نمودند در حالیکه اغلب تودهصها روند افزایش شوری تا ‮‭102‬ ‭= EC ‬میلی موس بر سانتیمتر را تحمل نمودند و برخی نیز از بین رفتند. در آزمایش دوم نیز تعدادی از لاین ها تا هفته دوم‮‭26‬‭= EC ‬را به خوبی تحمل نمودند ولی پس از آن تعداد جوانهصهای باقی مانده کاهش یافت. تعدادی از لاینصها تحمل خوبی تا پایان آزمایش (4 هفته) از خود نشان دادند. در پایان، براساس نتایج بدست آمده از هر دو آزمایش تعداد 8 لاینص متحمل انتخاب و در سال بعد به همراه 2 نرعقیم سیتوپلاسمی در ایزوله های پارچهصای تلاقی داده شدند. در اردیبهشت ماه بذر همهصی تودهصها در هر سه شرایط محیطی (بهینه، تنش شوری کم وزیاد) در قالب طرح بلوکصهای کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شد. آزمایش اول اختصاص به شوری متوسط با ‮‭8 1‬ ‭= EC ‬میلی موس بر سانتی متر داشت و برای آزمایش شوری دیگر متوسط مقدار ‭EC ‬بیش از ‮‭14‬ میلی موس بر سانتی متر اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که در شرایط بدون تنش تیمار 5 با ‮‭91/11‬ تن درهکتار عملکرد ریشه دارا ی بالاترین میزان عملکرد ریشه دربین تیمارهای مورد بررسی بود. درشریط تنش متوسط نیز بالاترین عملکرد ریشه مربوط به تیمار 5 با ‮‭73/33‬ تن در هکتار بود و در شرایط تنش زیاد تیمار 5 با ‮‭44/44‬ تن عملکرد ریشه در هکتار بالاترین عملکرد را در بین سایر تیمارهای مورد بررسی به خود اختصاص داد. در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق می توان پایه گردهصافشان این هیبرید را به عنوان بهترین پایه از بین تمامی تیمارهای مورد بررسی انتخاب نموده و به عنوان یک توده مقاوم به شوری معرفی نمود. کلمات کلیدی: تحمل، شوری، گرده افشان دیپلویید، چغندرقند